Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên đang trên đường đến Hoa Kỳ nhằm thuyết phục chính quyền Tổng thống Donald Trump về cam kết của Việt Nam trong việc xây dựng lại quan hệ thương mại. Mục tiêu là ngăn chặn các mức thuế mới có thể gây ra xáo trộn lớn đối với nền kinh tế Việt Nam, vốn phụ thuộc mạnh vào xuất khẩu.
Thách Thức Từ Thâm Hụt Thương Mại
Hoa Kỳ ghi nhận mức thâm hụt thương mại kỷ lục 123,5 tỷ USD với Việt Nam trong năm 2024, theo số liệu từ Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR). Điều này đặt Việt Nam vào tầm ngắm của chính quyền Trump, khi Washington xem xét áp thuế lên hàng hóa Việt Nam để điều chỉnh chính sách thương mại theo hướng có lợi cho Mỹ.
Thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Việt Nam hiện đứng thứ ba, chỉ sau Trung Quốc và Mexico. Một phần nguyên nhân là do sự chuyển hướng sản xuất, khi các công ty Trung Quốc đặt nhà máy tại Việt Nam để né thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc. Trong năm 2024, Việt Nam lần đầu tiên vượt Nhật Bản, trở thành điểm đến xuất khẩu lớn thứ ba của Trung Quốc. Điều này đẩy Việt Nam vào thế khó trong cuộc cạnh tranh thương mại Mỹ - Trung.
>> Xem thêm: Căng thẳng thương mại Mỹ - EU leo thang: Thuế quan thép và nhôm châm ngòi cuộc chiến mới
Trọng Tâm Đàm Phán: Đất Hiếm, Năng Lượng, Xuất Xứ Hàng Hóa
Trong chuyến thăm, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên dự kiến sẽ gặp Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick và Đại diện Thương mại Mỹ để thúc đẩy các thỏa thuận thương mại song phương. Nội dung đàm phán bao gồm:
- Hợp tác về đất hiếm: Việt Nam có trữ lượng đất hiếm lớn thứ hai thế giới, với khoảng 22 triệu tấn, chỉ sau Trung Quốc. Washington có thể muốn tiếp cận nguồn tài nguyên này để giảm phụ thuộc vào Bắc Kinh.
- Nhập khẩu khí hóa lỏng (LNG): Việt Nam đang tìm cách mở rộng nhập khẩu LNG từ Mỹ, dù vẫn còn nhiều thách thức về hạ tầng và logistics.
- Thương mại nông sản: Việt Nam là thị trường lớn thứ 9 của nông sản Mỹ, nhập khẩu thịt bò, đậu nành và táo Mỹ.
- Chống gian lận thương mại: Mỹ lo ngại về việc hàng hóa Trung Quốc "đội lốt" xuất xứ Việt Nam để né thuế. Hà Nội có thể phải cam kết kiểm soát chặt chẽ hơn.
>> Xem thêm: Hạ viện Mỹ thông qua dự luật tài trợ chính phủ, Chính Phủ Có Tránh Được Nguy Cơ Đóng Cửa?
Việt Nam Cố Gắng "Xoa Dịu" Washington
Để duy trì quan hệ ổn định với Mỹ, Việt Nam đã cam kết mở cửa thị trường cho hàng hóa và đầu tư từ Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng và khai khoáng.
Thủ tướng Phạm Minh Chính thậm chí còn thể hiện thiện chí bằng cách thúc đẩy hợp tác với tập đoàn SpaceX của Elon Musk và đùa rằng ông "sẵn sàng chơi golf cả ngày với Trump" nếu điều đó giúp cải thiện quan hệ hai nước.
Chiến Lược Đối Ngoại: Cân Bằng Giữa Mỹ Và Trung Quốc
Việt Nam đang cố gắng duy trì mối quan hệ tốt với cả Mỹ và Trung Quốc. Trong bối cảnh Mỹ có thể tìm kiếm sự hợp tác quân sự chặt chẽ hơn, chẳng hạn như tiếp cận cơ sở hải quân của Việt Nam ở Biển Đông, Hà Nội vẫn phải cân nhắc để không làm mất lòng Bắc Kinh.
Ngoài ra, Washington có thể muốn Việt Nam mua vũ khí Mỹ, điều có thể phù hợp với chiến lược của Mỹ nhằm kiềm chế Trung Quốc. Tuy nhiên, Việt Nam có truyền thống duy trì quan hệ quốc phòng đa phương, tránh nghiêng hẳn về một bên nào.
Chuyến thăm Mỹ của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên diễn ra trong bối cảnh chính quyền Trump đang siết chặt thương mại với nhiều quốc gia. Kết quả của các cuộc đàm phán sẽ quyết định liệu Việt Nam có thể tránh được các mức thuế trừng phạt hay không.
