Trong bối cảnh thế giới thường xuyên đối mặt với suy thoái, lạm phát,.. các ngân hàng trung ương buộc phải có biện pháp ứng phó. Một trong những biện pháp quan trọng là thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng - một lựa chọn mang tính kích thích để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Vậy chính sách tiền tệ mở rộng là gì? Nó hoạt động ra sao, có khác gì với chính sách tiền tệ nới lỏng và ảnh hưởng như thế nào đến lãi suất, giá vàng, chứng khoán, bất động sản không? Bài viết dưới đây của Golden Fund sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, tác động và cách các nhà đầu tư nên phản ứng trước các tín hiệu từ chính sách này.
Chính sách tiền tệ mở rộng là gì?
Chính sách tiền tệ mở rộng (Expansionary Monetary Policy) là biện pháp mà Ngân hàng Trung ương sử dụng để gia tăng lượng tiền lưu thông, giảm lãi suất và kích thích tiêu dùng, đầu tư, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Các công cụ chính được sử dụng trong chính sách tiền tệ mở rộng là:
-
Hạ lãi suất điều hành (tái cấp vốn, chiết khấu…)
-
Mua vào trái phiếu chính phủ (thị trường mở)
-
Giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với ngân hàng thương mại
Chính sách tiền tệ nới lỏng và chính sách mở rộng tiền tệ có giống nhau?
Rất nhiều người thắc mắc: Chính sách tiền tệ nới lỏng là gì? Có giống với chính sách mở rộng tiền tệ không?
Câu trả lời: Có.
Hai thuật ngữ "chính sách tiền tệ nới lỏng" và "chính sách tiền tệ mở rộng" thường được sử dụng thay thế cho nhau. Chúng đều nhằm:
-
Tăng cung tiền
-
Giảm lãi suất
-
Hỗ trợ doanh nghiệp, người tiêu dùng tiếp cận vốn dễ hơn
Tuy nhiên, trên thực tế, thuật ngữ "nới lỏng tiền tệ" thường được sử dụng trong các bối cảnh cụ thể hơn, đặc biệt là khi nền kinh tế đang suy yếu và cần kích thích mạnh mẽ.
Khi nào Ngân hàng Trung ương áp dụng chính sách nới lỏng tiền tệ?
Ngân hàng Trung ương thường triển khai chính sách nới lỏng tiền tệ trong các trường hợp sau:
-
Tăng trưởng GDP thấp hoặc suy thoái
-
Tỷ lệ thất nghiệp cao
-
Doanh nghiệp thiếu thanh khoản
-
Niềm tin tiêu dùng giảm sút
Mục tiêu là kích thích cầu, tăng chi tiêu và đầu tư, giúp nền kinh tế phục hồi.
Ví dụ: Trong đại dịch COVID - 19, nhiều quốc gia (bao gồm cả Việt Nam) đã thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng, bơm hàng tỷ USD vào hệ thống tài chính và cắt giảm lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế.
Tác động của chính sách tiền tệ mở rộng đến thị trường tài chính
Chính sách tiền tệ nới lỏng không chỉ là công cụ điều hành vĩ mô, mà còn tác động sâu rộng đến mọi khía cạnh của thị trường tài chính. Khi Ngân hàng Trung ương triển khai chính sách nới lỏng tiền tệ, nó ảnh hưởng trực tiếp đến lãi suất và các loại tài sản như vàng, chứng khoán, bất động sản,..
1. Lãi suất giảm
Một trong những tác động đầu tiên và rõ rệt nhất của chính sách tiền tệ nới lỏng là việc giảm lãi suất điều hành. Khi lãi suất giảm:
-
Người vay dễ tiếp cận vốn hơn → tăng tiêu dùng, đầu tư
-
Tuy nhiên, người gửi tiết kiệm có thể nhận lãi suất thấp hơn
2. Giá vàng và tài sản trú ẩn
Một trong những vấn đề được quan tâm là chính sách tiền tệ mở rộng ảnh hưởng đến giá vàng như thế nào. Khi lãi suất hạ thấp và cung tiền tăng mạnh:
-
Chính sách nới lỏng thường khuyến khích dòng tiền chảy vào các hoạt động kinh doanh, sản xuất hoặc những tài sản có độ rủi ro cao để tìm kiếm lợi nhuận tốt hơn.
-
Điều này khiến vàng – vốn là tài sản trú ẩn an toàn – trở nên kém hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư.
Do đó, trong các giai đoạn áp dụng chính sách tiền tệ nới lỏng, giá vàng thường không ghi nhận mức tăng trưởng mạnh.
Điều này có phải là bất lợi cho các nhà đầu tư vàng? không hẳn. Mặc dù chính sách tiền tệ mở rộng ban đầu có thể khiến vàng kém hấp dẫn so với các tài sản rủi ro (như cổ phiếu, bất động sản…), nhưng về trung và dài hạn lại mang đến nhiều lợi thế tiềm ẩn cho nhà đầu tư vàng.
3. Thị trường chứng khoán
Lãi suất thấp tạo điều kiện cho dòng tiền chảy mạnh vào thị trường cổ phiếu:
-
Lãi suất thấp → chi phí vốn giảm → doanh nghiệp tăng lợi nhuận → cổ phiếu tăng
-
Tâm lý nhà đầu tư tích cực khi dòng tiền rẻ chảy vào thị trường
4. Bất động sản và các tài sản rủi ro
-
Chính sách mở rộng tiền tệ khiến tín dụng bất động sản bùng nổ
-
Tuy nhiên nếu duy trì quá lâu, có thể gây bong bóng tài sản
Nhà đầu tư nên làm gì khi có chính sách mở rộng tiền tệ?
Nếu bạn là nhà đầu tư, việc hiểu và nhận diện chính sách tiền tệ nới lỏng là rất quan trọng. Một số gợi ý từ Golden Fund:
-
Theo dõi chính sách từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hoặc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED)
-
Ưu tiên kênh đầu tư vàng, chứng khoán, bất động sản nếu lãi suất giảm mạnh
-
Quản trị rủi ro lạm phát bằng cách phân bổ tài sản thông minh
Trong bất kỳ chu kỳ kinh tế nào, chính sách tiền tệ mở rộng luôn là công cụ quan trọng để thúc đẩy phục hồi thị trường tài chính. Tuy nhiên, chính sách này cũng mang theo những rủi ro tiềm ẩn như lạm phát, mất giá tiền tệ hay bong bóng tài sản. Bởi vậy, việc hiểu rõ chính sách tiền tệ mở rộng là gì, tác động của chính sách nới lỏng tiền tệ và những hệ quả đi kèm sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định phù hợp trong từng giai đoạn kinh tế.
