- Velong và nhiều nhà sản xuất tại Trung Quốc buộc phải chuyển dịch sản xuất sang các nước như Campuchia, Ấn Độ để ứng phó với chiến tranh thương mại và thuế quan cao do Tổng thống Trump áp đặt.
- Mặc dù tìm kiếm thị trường thay thế, các doanh nghiệp vẫn đối mặt khó khăn, khi Mỹ tiếp tục mở rộng áp thuế sang cả các nước sản xuất thay thế như Campuchia và Ấn Độ.
- Rothman cho rằng thuế quan không thể đưa sản xuất trở lại Mỹ, và điều đáng lo ngại hơn là cuộc chiến thương mại đang đe dọa toàn cầu hóa và sự kết nối giữa các nền kinh tế.
Sự xáo trộn trong hoạt động kinh doanh sản xuất tại Trung Quốc
Tại một nhà máy ở miền Nam Trung Quốc, hàng trăm công nhân đang lắp ráp các sản phẩm nhà bếp cho các hãng bán lẻ toàn cầu như Walmart. Nhà máy rộng gần bằng sáu sân bóng đá, hoạt động nhộn nhịp, trong khi khu vực văn phòng bên cạnh mang phong cách Thung lũng Silicon với bàn bóng bàn và quầy pha chế cappuccino.
Đây là một trong bốn nhà máy của Velong Enterprises tại Trung Quốc, liên doanh giữa Jacob Rothman (Mỹ) và Iven Chen (Trung Quốc) bắt đầu từ năm 2005. Rothman ví mối quan hệ hợp tác giữa hai người như một cặp vợ chồng – “nhưng còn tốt hơn, vì chưa từng cãi nhau,” anh nói đùa.
Khi cuộc chiến thương mại của Tổng thống Trump làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, Velong buộc phải thích nghi nhanh chóng. Từ năm 2018, công ty triển khai chiến lược "Trung Quốc cộng Một", chuyển một phần sản xuất sang Campuchia và Ấn Độ. Hiện Velong có nhà máy với 400 công nhân tại Campuchia, 300 tại Ấn Độ và nhiều liên doanh khác.
Cơ sở chính tại Trung Quốc đối mặt với khó khăn lớn, doanh thu dự kiến giảm 20% và có thể phải cắt giảm 30% nhân sự. Velong không đơn độc: nhiều nhà sản xuất Trung Quốc cũng dịch chuyển sản xuất ra nước ngoài để ứng phó với mức thuế cao và bất ổn thương mại. Một hãng đồ chơi Thâm Quyến từng chuyển khuôn nặng hàng trăm kg sang Việt Nam khi thuế vọt lên 145%, rồi lại phải đưa về khi có thỏa thuận đình chiến. Một doanh nghiệp đồ dùng thú cưng ở Quảng Đông thì đang tìm thị trường mới thay cho Mỹ sau khi đơn hàng bị hoãn.
Ngay cả người Mỹ cũng không hiểu được mục đích của ông Trump
Tình trạng bất định lớn vẫn tiếp diễn khi ông Trump tiếp tục thúc đẩy chính sách thuế quan, hiện cũng nhắm vào các trung tâm sản xuất thay thế vốn từng được ưa chuộng trong nhiệm kỳ đầu của ông. Campuchia đang đối mặt với mức thuế 36%, trong khi Ấn Độ đang đàm phán để giảm mức thuế đề xuất từ 26% xuống dưới 20%. Tổng thống Mỹ cho biết thuế đối với hàng hóa Trung Quốc hiện đã được thiết lập ở mức 55%.
Kinh tế Trung Quốc tăng trưởng 5,2% trong quý II, vượt kỳ vọng, nhờ xuất khẩu sang các thị trường khác tăng lên, bù đắp cho sự sụt giảm trong xuất khẩu sang Mỹ.
Là một người gốc California, Rothman có cái nhìn triết lý về tác động kinh doanh từ cuộc chiến thương mại. Ông cho rằng Velong đủ lớn để thích nghi và có danh mục sản phẩm đa dạng. (Chỉ cách văn phòng của công ty ở Quảng Đông một quãng ngắn, Velong còn có một nhà máy nhỏ hơn chuyên sản xuất đồ nhà bếp cho Ikea.)
Rothman cho biết ông là một người Mỹ yêu nước và tin vào “cạnh tranh chiến lược” giữa Mỹ và Trung Quốc, nhưng ông không chắc mình hiểu mục đích thực sự của cuộc chiến thương mại. Theo ông, các mức thuế sẽ không giúp đưa sản xuất trở lại Mỹ, và người tiêu dùng Mỹ sẽ “100% phải gánh thuế” thông qua việc giá cả tăng lên.
“Mỹ không muốn làm thìa xẻng, họ chỉ muốn ăn hamburger,” ông nói. “Việc đưa sản xuất trở lại Mỹ là điều không thể.”
Tuy nhiên, điều khiến Rothman bận tâm nhất sau 20 năm hợp tác với Trung Quốc không phải là các tác động tài chính, mà là những hệ quả rộng lớn hơn của cuộc chiến thương mại: mối đe dọa đối với toàn cầu hóa và sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế và nền văn hóa. “Ở giai đoạn phát triển hiện tại của thế giới, việc tách rời là điều không thể và không nên xảy ra,” ông nói. “Nhưng chúng ta đang chứng kiến điều đó.”
>> Xem thêm: Ông Trump xem xét áp mức thuế 10% hoặc 15% đối với hơn 150 quốc gia
