- Thỏa thuận bao gồm: 600 tỷ USD đầu tư từ EU vào Mỹ
- EU tăng mua năng lượng và thiết bị quốc phòng từ Mỹ
- Mức thuế 15% tốt hơn so với mức đe dọa 30% trước đó
- EU cho biết mức thuế 15% sẽ áp dụng cho các mặt hàng như ô tô, dược phẩm và chip bán dẫn
- Thuế thép và nhôm của Mỹ vẫn giữ ở mức 50%, nhưng có thể được giảm trong tương lai
Hoa Kỳ đã đạt được một thỏa thuận thương mại khung với Liên minh châu Âu
Vào Chủ nhật, Hoa Kỳ đã đạt được một thỏa thuận thương mại khung với Liên minh châu Âu, áp thuế 15% đối với phần lớn hàng hóa từ EU — bằng một nửa mức thuế đe dọa trước đó — qua đó tránh được một cuộc chiến thương mại nghiêm trọng giữa hai đồng minh vốn chiếm gần một phần ba thương mại toàn cầu.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã công bố thỏa thuận sau một cuộc gặp kéo dài một giờ, tháo gỡ các trở ngại cuối cùng sau nhiều tháng đàm phán.
“Đây có thể là thỏa thuận lớn nhất từng đạt được,” ông nói với các phóng viên, ca ngợi kế hoạch của EU đầu tư khoảng 600 tỷ USD vào Hoa Kỳ và đẩy mạnh mua năng lượng cùng thiết bị quân sự từ Mỹ. Ông nhấn mạnh thỏa thuận này — vượt cả thỏa thuận 550 tỷ USD với Nhật Bản tuần trước — sẽ mở rộng quan hệ xuyên Đại Tây Dương sau nhiều năm mà ông cho là các nhà xuất khẩu Mỹ bị đối xử không công bằng.
Von der Leyen, gọi tổng thống Trump là một nhà đàm phán cứng rắn, cho biết mức thuế 15% sẽ được áp dụng “rộng khắp,” và gọi đây là “thỏa thuận tốt nhất mà chúng tôi có thể đạt được.” Bà nhấn mạnh: “Chúng ta đang nói đến một thỏa thuận giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới — một thỏa thuận khổng lồ sẽ mang lại sự ổn định.”
Thỏa thuận này phản ánh những điểm chính trong thỏa thuận khung mà Mỹ đã ký với Nhật Bản, nhưng vẫn để lại nhiều câu hỏi chưa có lời giải, bao gồm thuế rượu mạnh — một chủ đề gây tranh cãi từ cả hai bờ Đại Tây Dương
Lợi ích cho các doanh nghiệp, phản ứng từ EU và ngoại lệ về thuế
Theo Trump, thỏa thuận yêu cầu EU mua 750 tỷ USD năng lượng Mỹ trong các năm tới và “hàng trăm tỷ USD” thiết bị quân sự — một tín hiệu tích cực cho nhiều tập đoàn lớn của EU như Airbus, Mercedes-Benz hay Novo Nordisk, nếu các điều khoản được duy trì.
Thủ tướng Đức Friedrich Merz hoan nghênh thỏa thuận, cho rằng nó đã ngăn chặn một cuộc xung đột thương mại có thể gây tổn thất lớn cho nền kinh tế Đức, vốn phụ thuộc vào xuất khẩu và đặc biệt là ngành ô tô. Các nhà sản xuất như VW, Mercedes, và BMW là những bên bị ảnh hưởng nặng nề bởi mức thuế 27,5% mà Mỹ đang áp lên xe hơi và linh kiện nhập khẩu.
Dù vậy, thuế cơ bản 15% vẫn bị nhiều người ở châu Âu xem là quá cao so với kỳ vọng ban đầu là mức thuế bằng 0 đôi bên.
Ông Bernd Lange, Chủ tịch Ủy ban Thương mại của Nghị viện châu Âu, cho rằng mức thuế này là mất cân đối và cảnh báo rằng khoản đầu tư lớn từ EU có thể sẽ đánh đổi bằng chi phí nội khối.
Một quan chức cấp cao Mỹ xác nhận Trump vẫn giữ quyền tăng thuế nếu các cam kết đầu tư từ châu Âu không được thực hiện.
Ngay sau khi thỏa thuận được công bố, đồng euro đã tăng khoảng 0,2% so với USD, bảng Anh và yên Nhật.
Carsten Nickel, Phó Giám đốc nghiên cứu tại Teneo, nhận định đây chỉ là một "thỏa thuận chính trị cấp cao," không thể thay thế một thỏa thuận thương mại chi tiết. Ông cảnh báo rủi ro có thể phát sinh do các cách hiểu khác nhau trong quá trình thực thi — như đã xảy ra sau thỏa thuận giữa Mỹ và Nhật Bản.
Mặc dù thuế áp dụng cho hầu hết hàng hóa, bao gồm chất bán dẫn và dược phẩm, vẫn có những ngoại lệ.
Mỹ sẽ tiếp tục duy trì mức thuế 50% với thép và nhôm. Von der Leyen đề xuất thay thế bằng hệ thống hạn ngạch. Một quan chức Mỹ cho biết các cuộc đàm phán về vấn đề này sẽ tiếp tục.
Von der Leyen cũng xác nhận sẽ không có thuế quan từ hai phía đối với máy bay và linh kiện máy bay, một số loại hóa chất, thuốc generic, thiết bị sản xuất chất bán dẫn, một số sản phẩm nông nghiệp, tài nguyên thiên nhiên và nguyên vật liệu thô thiết yếu. “Chúng tôi sẽ tiếp tục mở rộng danh sách này,” bà nói, đồng thời cho biết thuế rượu mạnh vẫn đang được đàm phán.
Tác động chính trị, chiến lược của tổng thống Trump và tranh cãi tiếp diễn
Một quan chức Mỹ cho biết mức thuế đối với máy bay thương mại vẫn là 0%, và hai bên sẽ cùng đưa ra quyết định sau khi Washington hoàn tất cuộc rà soát. Quan chức này nhận định có “khả năng khá cao” hai bên sẽ đồng ý với mức thuế thấp hơn 15%, nhưng không nói rõ thời gian hoàn tất.
Thỏa thuận được xem là một chiến thắng chính trị cho ông Trump, người đang tái cấu trúc trật tự kinh tế toàn cầu và giảm thâm hụt thương mại kéo dài của Mỹ. Ông đã đạt các thỏa thuận khung tương tự với Anh, Nhật Bản, Indonesia và Việt Nam — dù vẫn chưa đạt được mục tiêu "90 thỏa thuận trong 90 ngày."
Các quan chức Mỹ nói EU đã đồng ý giảm rào cản phi thuế đối với ô tô và một số mặt hàng nông sản, dù phía EU cho biết chi tiết tiêu chuẩn vẫn đang được bàn bạc.
“Một nền kinh tế 20 nghìn tỷ USD... lớn gấp 5 lần Nhật Bản,” một quan chức Mỹ nói. “Cơ hội tiếp cận thị trường này là rất lớn đối với nông dân, ngư dân, người chăn nuôi, các sản phẩm công nghiệp và toàn bộ doanh nghiệp của chúng ta.”
Ông Trump từng chỉ trích EU gay gắt, cho rằng khối này “được thành lập để chơi xấu Hoa Kỳ” về thương mại. Ông nhiều năm bất mãn với thâm hụt thương mại hàng hóa Mỹ với EU — con số đạt 235 tỷ USD vào năm 2024 theo số liệu từ Cục Điều tra Dân số Hoa Kỳ.
Phía EU thì chỉ ra rằng Mỹ có thặng dư lớn trong thương mại dịch vụ, điều mà họ cho là phần nào giúp cân bằng cán cân chung.
Ông Trump khẳng định rằng các mức thuế mà ông áp dụng đang mang lại “hàng trăm tỷ USD” doanh thu cho Mỹ, đồng thời bác bỏ cảnh báo từ giới kinh tế về nguy cơ lạm phát.
>> Xem thêm: Nhận định giá Vàng từ 28/07 - 01/08: Giá vàng lao dốc trước thềm hạn thuế quan Mỹ
