- Ông Trump thông báo Israel và Hamas đã đạt thỏa thuận về giai đoạn đầu tiên của kế hoạch ngừng bắn tại Gaza và trao trả con tin.
- Ông cho biết tất cả con tin sẽ sớm được trả tự do và mọi bên sẽ được đối xử công bằng.
- Phía Hamas xác nhận đã đạt được thỏa thuận nhằm chấm dứt chiến tranh.
Thỏa thuận ngừng bắn lịch sử tại Gaza – Bước đầu tiên trong kế hoạch hòa bình của Tổng thống Trump
Israel và Hamas đã đồng ý vào ngày thứ Tư về giai đoạn đầu tiên của kế hoạch cho Gaza do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất — một thỏa thuận ngừng bắn và trao trả con tin, có thể mở đường chấm dứt cuộc chiến đẫm máu kéo dài hai năm đã làm đảo lộn toàn bộ Trung Đông.
Chỉ một ngày sau kỷ niệm hai năm vụ tấn công xuyên biên giới của các tay súng Hamas, vốn đã châm ngòi cho cuộc tấn công tàn khốc của Israel vào Gaza, các cuộc đàm phán gián tiếp tại Ai Cập đã đạt được thỏa thuận về giai đoạn đầu của khuôn khổ hòa bình gồm 20 điểm do ông Trump đề xuất nhằm mang lại hòa bình cho vùng đất Palestine.
Nếu được thực hiện đầy đủ, thỏa thuận này sẽ đưa hai bên tiến gần hơn bao giờ hết tới việc chấm dứt một cuộc chiến đã lan rộng thành xung đột khu vực, lôi kéo các quốc gia như Iran, Yemen và Lebanon, làm gia tăng sự cô lập quốc tế của Israel và tái định hình cục diện chính trị Trung Đông.
Tuy nhiên, thỏa thuận được Tổng thống Trump công bố vào tối thứ Tư vẫn còn thiếu nhiều chi tiết cụ thể và để ngỏ hàng loạt câu hỏi chưa có lời giải — những yếu tố có thể khiến nó sụp đổ, giống như các nỗ lực hòa bình thất bại trước đó.
Nếu hoàn tất thành công, đây sẽ là một thành tựu chính sách đối ngoại nổi bật của vị tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa, người từng vận động tranh cử với cam kết mang lại hòa bình cho các điểm nóng toàn cầu, nhưng vẫn đang gặp khó khăn trong việc đạt được tiến triển rõ ràng — cả ở Gaza lẫn trong cuộc xung đột Nga–Ukraine.
Nội dung và phản ứng ban đầu về thỏa thuận ngừng bắn
“Tôi vô cùng tự hào thông báo rằng Israel và Hamas đều đã ký kết giai đoạn đầu tiên của Kế hoạch Hòa bình của chúng ta,” Tổng thống Trump tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social.
“Điều này có nghĩa là tất cả các con tin sẽ sớm được trả tự do, và Israel sẽ rút quân về đường ranh giới đã thống nhất, như một bước đi đầu tiên hướng tới một nền hòa bình vững chắc, bền vững và lâu dài,” ông Trump nói thêm.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ra tuyên bố bằng văn bản, đề cập đến các con tin bị Hamas bắt giữ: “Với sự giúp đỡ của Chúa, chúng ta sẽ đưa họ trở về nhà.” Ông cho biết sẽ triệu tập chính phủ vào thứ Năm để phê chuẩn thỏa thuận.
Về phía Hamas, tổ chức này xác nhận đã đạt được thỏa thuận nhằm chấm dứt chiến tranh, trong đó bao gồm việc Israel rút quân khỏi Dải Gaza và trao đổi tù nhân – con tin. Tuy nhiên, Hamas kêu gọi ông Trump và các quốc gia bảo đảm phải giám sát để Israel thực hiện đầy đủ lệnh ngừng bắn, theo tuyên bố của nhóm này.
Ông Trump trước đó cho biết thỏa thuận gần như đã hoàn tất và ông có thể đến Ai Cập vào cuối tuần này, có thể sớm nhất là vào thứ Bảy. “Tất cả các bên sẽ được đối xử công bằng!” ông viết trên Truth Social. “Đây là một ngày vĩ đại cho thế giới Ả Rập và Hồi giáo, Israel, các quốc gia láng giềng, và cả Hoa Kỳ. Chúng tôi cảm ơn các nhà trung gian từ Qatar, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ đã hợp tác với chúng tôi để làm nên một sự kiện mang tính lịch sử và chưa từng có.”
Diễn biến đàm phán và các chi tiết về việc trao trả con tin
Các đặc phái viên cấp cao từ Mỹ, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ đã tham gia các cuộc đàm phán, dường như tạo thêm động lực cho các cuộc thảo luận được khởi động vào thứ Hai tại khu nghỉ dưỡng Sharm el-Sheikh của Ai Cập.
Ông Trump đã cử con rể Jared Kushner và đặc phái viên Steve Witkoff đại diện phía Mỹ, trong khi Israel cử Bộ trưởng Các vấn đề Chiến lược Ron Dermer, một trợ lý thân cận của Netanyahu.
Một nguồn tin Hamas cho biết các con tin còn sống sẽ được bàn giao trong vòng 72 giờ sau khi chính phủ Israel phê chuẩn thỏa thuận. Tuy nhiên, Hamas nói rằng việc thu hồi thi thể của các con tin đã chết, khoảng 28 người, sẽ cần thêm thời gian vì vẫn nằm trong đống đổ nát ở Gaza.
Một phát ngôn viên chính phủ Israel xác nhận việc trao trả con tin dự kiến sẽ bắt đầu vào thứ Bảy. Thủ tướng Netanyahu và Tổng thống Trump đã điện đàm và chúc mừng nhau về “một thành tựu mang tính lịch sử”, đồng thời ông Netanyahu mời ông Trump phát biểu trước Quốc hội Israel.
Tổng thống Trump từng gây áp lực lên ông Netanyahu — người trước đó gần như được ông để mặc tự do hành động ở Gaza — yêu cầu đưa ra nhượng bộ. Nhà lãnh đạo bảo thủ Israel hiện cũng đang chịu sức ép mạnh mẽ từ gia đình các con tin và dư luận trong nước vốn mệt mỏi vì chiến tranh.
Tuy nhiên, ông Netanyahu cũng đối mặt với lời đe dọa từ các thành viên cực hữu trong liên minh cầm quyền rằng họ sẽ rời khỏi chính phủ nếu Israel nhượng bộ quá nhiều cho phía Palestine.
Tác động quốc tế và bước tiếp theo của kế hoạch hòa bình
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi tất cả các bên tuân thủ nghiêm ngặt các điều khoản trong thỏa thuận trao đổi con tin. Ông nhấn mạnh việc đưa hàng viện trợ nhân đạo và vật tư thiết yếu vào Gaza phải được đảm bảo ngay lập tức, không bị cản trở, đồng thời kêu gọi chấm dứt sự đau khổ của người dân tại vùng đất này. Hamas cho biết đã bàn giao danh sách con tin mà họ đang giam giữ cùng danh sách tù nhân Palestine mà họ muốn Israel trao đổi.
Danh sách này được cho là bao gồm một số tù nhân nổi tiếng nhất từng bị Israel giam giữ, chưa từng được xem xét thả trong các lệnh ngừng bắn trước đây. Theo nguồn tin Palestine thân cận với quá trình đàm phán, danh sách có tên Marwan al-Barghouti – lãnh đạo phong trào Fatah – và Ahmed Saadat – người đứng đầu Mặt trận Giải phóng Palestine (PFLP), cả hai đều đang chịu nhiều án tù chung thân vì liên quan đến các vụ tấn công tại Israel.
Hamas đến nay vẫn từ chối yêu cầu giải giáp vũ khí của Israel và khẳng định sẽ không chấp nhận điều đó chừng nào binh sĩ Israel còn hiện diện trên lãnh thổ Palestine. Hai nguồn tin thân cận xác nhận rằng điểm nghẽn chính trong đàm phán là cơ chế rút quân của Israel, với Hamas yêu cầu một lộ trình cụ thể gắn liền với việc trao trả con tin và đảm bảo rút quân hoàn toàn. Trong khi đó, Israel đã giảm cường độ chiến dịch quân sự tại Gaza theo yêu cầu của Tổng thống Trump, song vẫn tiếp tục thực hiện các cuộc không kích giới hạn.
Giai đoạn tiếp theo trong kế hoạch của ông Trump kêu gọi thành lập một cơ quan quốc tế do chính ông đứng đầu cùng cựu Thủ tướng Anh Tony Blair để quản lý Gaza hậu chiến. Các quốc gia Ả Rập ủng hộ kế hoạch này cho rằng nó phải dẫn đến việc thành lập một Nhà nước Palestine độc lập, điều mà Thủ tướng Netanyahu khẳng định “sẽ không bao giờ xảy ra.” Tuy nhiên, vẫn chưa có dấu hiệu rõ ràng về việc ai sẽ cai quản Gaza sau chiến tranh. Hamas tuyên bố chỉ đồng ý trao quyền kiểm soát cho một chính phủ kỹ trị Palestine dưới sự giám sát của Chính quyền Palestine và được các nước Ả Rập, Hồi giáo hậu thuẫn, đồng thời từ chối mọi vai trò của Tony Blair hay bất kỳ sự kiểm soát nước ngoài nào. Trong khi đó, làn sóng phẫn nộ toàn cầu đối với cuộc tấn công của Israel tiếp tục gia tăng, khi nhiều chuyên gia nhân quyền và ủy ban điều tra Liên Hợp Quốc cáo buộc hành động của Israel cấu thành tội diệt chủng, song Israel khẳng định họ chỉ hành động để tự vệ sau vụ tấn công của Hamas năm 2023.
>>Xem thêm: Israel tấn công các thủ lĩnh Hamas tại Qatar, Trump nói ông “rất không hài lòng” về vụ không kích
