- Khoảng 4.100 nhân viên liên bang đã nhận thông báo bị sa thải trong thời gian chính phủ Mỹ đóng cửa
- Hai nghiệp đoàn công chức đã khởi kiện để phản đối kế hoạch này
- Thẩm phán tuyên bố việc sa thải có động cơ chính trị là vi phạm pháp luật
Tòa án liên bang Mỹ chặn kế hoạch sa thải hàng loạt của ông Trump
Một thẩm phán liên bang tại bang California vào ngày thứ Tư đã ra lệnh yêu cầu chính quyền Tổng thống Donald Trump tạm dừng việc sa thải hàng loạt nhân viên liên bang trong thời gian chính phủ đang một phần bị đóng cửa, trong khi bà xem xét các cáo buộc từ các nghiệp đoàn cho rằng việc cắt giảm này là trái pháp luật.
Tại phiên điều trần ở thành phố San Francisco, Thẩm phán quận Susan Illston đã chấp thuận yêu cầu từ hai nghiệp đoàn đại diện cho nhân viên chính phủ, nhằm ngăn chặn kế hoạch sa thải tại hơn 30 cơ quan liên bang cho đến khi vụ kiện được xem xét xong. Quyết định này nhiều khả năng sẽ bị kháng cáo sớm, nhưng trước mắt nó mang lại sự tạm yên tâm cho hàng nghìn công chức đang đối mặt với chiến dịch kéo dài gần một năm của chính quyền ông Trump nhằm cắt giảm biên chế liên bang.
Nhà Trắng hiện chưa đưa ra phản hồi chính thức về phán quyết này. Trước đó, Nhà Trắng cho biết họ đã bắt đầu thực hiện các đợt sa thải quy mô lớn trong chính phủ Mỹ, khi ông Trump hiện thực hóa lời đe dọa cắt giảm lực lượng nhân sự liên bang trong thời gian chính phủ bị đóng cửa — hiện đã kéo dài đến ngày thứ 15. Trong lệnh hành pháp ban hành ngày thứ Tư, ông Trump còn gia hạn lệnh đóng băng tuyển dụng nhân viên mới, ngoại trừ các vị trí quân đội và các chức vụ bổ nhiệm chính trị.
Theo hồ sơ tòa án được chính quyền nộp hôm thứ Ba, khoảng 4.100 nhân viên tại tám cơ quan liên bang đã nhận được thông báo sa thải. Phán quyết của Thẩm phán Illston được đưa ra không lâu sau khi Giám đốc Ngân sách Nhà Trắng Russell Vought phát biểu trên chương trình “The Charlie Kirk Show” rằng hơn 10.000 nhân viên liên bang có thể mất việc làm vì tình trạng chính phủ đóng cửa.
Tại phiên điều trần, Thẩm phán Illston trích dẫn hàng loạt phát biểu công khai của ông Trump và ông Vought, cho rằng những tuyên bố này thể hiện rõ động cơ chính trị đằng sau kế hoạch sa thải, chẳng hạn như việc ông Trump nói rằng các đợt cắt giảm sẽ nhắm vào “những cơ quan của đảng Dân chủ.” Bà Illston nhấn mạnh: “Quý vị không thể làm như vậy trong một quốc gia pháp quyền. Chúng ta có luật pháp, và những điều được tuyên bố ở đây không phù hợp với quy định của pháp luật.” Bà Illston là thẩm phán được Tổng thống Bill Clinton bổ nhiệm.
Yêu cầu cung cấp chi tiết sa thải & tranh luận pháp lý
Tổ chức pháp lý Democracy Forward, đại diện cho các nghiệp đoàn, cho biết phán quyết của Thẩm phán Illston khẳng định hành động nhắm vào công chức liên bang của Tổng thống Trump là trái luật. Bà Skye Perryman, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của tổ chức này, phát biểu: “Những công chức của chúng ta đang làm công việc vì người dân. Việc đem sinh kế của họ ra làm trò chính trị là tàn nhẫn, vi phạm pháp luật, và gây nguy hiểm cho toàn thể quốc gia.”
Thẩm phán Illston yêu cầu chính quyền ông Trump phải nộp báo cáo chi tiết trước ngày thứ Sáu về tất cả các trường hợp đã hoặc sắp bị sa thải, đồng thời phải trình bày các bước mà các cơ quan liên bang đang thực hiện để tuân thủ phán quyết của tòa.
Tại phiên điều trần, luật sư Elizabeth Hedges thuộc Bộ Tư pháp Mỹ cho biết bà chưa sẵn sàng để trả lời các thắc mắc của thẩm phán liên quan đến tính hợp pháp của các đợt sa thải. Thay vào đó, bà lập luận rằng các nghiệp đoàn cần đưa vụ việc ra Ủy ban Lao động Liên bang trước khi được phép khởi kiện ra tòa.
Tuy nhiên, Thẩm phán Illston không đồng ý và chỉ trích Bộ Tư pháp vì không đưa ra lập trường rõ ràng về các cáo buộc pháp lý của nghiệp đoàn. Bà nói thẳng: “Cái rìu đang rơi xuống đầu nhân viên trên khắp nước Mỹ, còn quý vị lại không sẵn sàng để xác định xem điều đó có hợp pháp hay không.”
Hai nghiệp đoàn Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Hoa Kỳ (AFGE) và Liên đoàn Nhân viên Tiểu bang, Hạt và Thành phố (AFSCME) lập luận rằng việc sa thải nhân viên không phải là dịch vụ thiết yếu, do đó không thể tiến hành trong giai đoạn chính phủ ngừng hoạt động. Họ nhấn mạnh rằng phần lớn nhân viên liên bang hiện đang nghỉ việc tạm thời và không được trả lương, nên việc cắt giảm hàng loạt là không có cơ sở hợp pháp.
Hiện tại, đảng Cộng hòa của ông Trump vẫn chiếm đa số tại cả hai viện của Quốc hội, nhưng cần ít nhất bảy phiếu từ đảng Dân chủ để thông qua dự luật ngân sách tại Thượng viện. Đảng Dân chủ kiên quyết yêu cầu gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế, và tuyên bố sẽ không nhượng bộ trước các chiến thuật gây áp lực của ông Trump. Một nỗ lực mới nhằm thông qua dự luật chi tiêu đã thất bại trong ngày thứ Tư, khiến tình hình bế tắc tiếp tục kéo dài.
>> Xem thêm: Tổng thống Trump nhắm tới việc cắt giảm các “cơ quan của Đảng Dân chủ” trong thời gian chính phủ đóng cửa.
