Mark Carney đã chính thức được bầu làm lãnh đạo đảng Tự do và sẽ đảm nhận vị trí Thủ tướng Canada, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chính trường nước này. Quyết định này đồng thời mở ra một giai đoạn đầy thách thức khi Carney phải đối phó với chính sách thương mại cứng rắn từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Vào chiều Chủ nhật, đảng Tự do tuyên bố Carney giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu chọn người kế nhiệm Justin Trudeau, người đã tuyên bố rời ghế lãnh đạo vào tháng 1 sau khi phải đối mặt với sự chia rẽ nội bộ và tỷ lệ ủng hộ sụt giảm nghiêm trọng. Tuy nhiên, tân Thủ tướng không có nhiều thời gian để ăn mừng khi Canada đang đối diện với nguy cơ xung đột thương mại ngày càng gia tăng từ Mỹ. Tổng thống Trump đã công khai đe dọa áp đặt hàng rào thuế quan lên các mặt hàng xuất khẩu chủ chốt của Canada, thậm chí còn mỉa mai rằng quốc gia này nên trở thành một bang của Hoa Kỳ.
Chiến thắng vang dội của Carney và những cam kết đầu tiên
Carney giành chiến thắng áp đảo với 131.674 phiếu bầu, tương đương 86%, bỏ xa đối thủ Chrystia Freeland – cựu Bộ trưởng Tài chính dưới thời Trudeau – chỉ nhận được 11.134 phiếu. Phát biểu ngay sau chiến thắng, Carney cam kết sẽ thúc đẩy một chính sách tài chính cân bằng, bảo đảm công bằng xã hội và đoàn kết người dân Canada. “Tôi cam kết sẽ làm việc vì lợi ích của tất cả người dân Canada, cùng nhau xây dựng một đất nước mạnh mẽ và thịnh vượng hơn,” ông tuyên bố.
Carney cũng nhấn mạnh rằng chính phủ của ông sẽ nhanh chóng thiết lập các mối quan hệ thương mại mới với những đối tác đáng tin cậy, đồng thời bãi bỏ thuế carbon và thuế lợi nhuận vốn – những chính sách gây nhiều tranh cãi trong thời gian qua. "Chúng tôi sẽ duy trì các biện pháp thuế quan cần thiết cho đến khi Mỹ thể hiện sự tôn trọng xứng đáng đối với Canada," ông khẳng định.
Việc chuyển giao quyền lực giữa Carney và Trudeau dự kiến sẽ diễn ra nhanh chóng. Trong suốt chiến dịch tranh cử, Carney đã bày tỏ ý định kêu gọi tổng tuyển cử ngay sau khi trở thành lãnh đạo đảng, nhằm có được sự ủy thác chính trị chính danh từ cử tri để ứng phó với những thách thức từ Washington.
Thách thức từ Trump và sự thay đổi cục diện chính trị
Những động thái từ Tổng thống Mỹ đang tạo ra một làn sóng phản ứng mạnh mẽ trong nội bộ Canada. Trump liên tục có những phát biểu khiêu khích, bao gồm cả việc đe dọa áp thuế lên các ngành công nghiệp trọng yếu như gỗ, sữa và thép. Điều này đã khiến đảng Tự do – vốn đang đối diện với nguy cơ thất bại trong cuộc bầu cử sắp tới – nhận được sự ủng hộ gia tăng từ cử tri.
Trong bài phát biểu vào Chủ nhật, Carney tuyên bố: "Canada sẽ không bao giờ, dưới bất kỳ hoàn cảnh nào, trở thành một phần của Hoa Kỳ. Chúng ta cần xây dựng một nền kinh tế độc lập và mở rộng quan hệ thương mại bền vững hơn."
Xuất hiện cùng Carney trên sân khấu, Justin Trudeau cảnh báo rằng đất nước đang đứng trước một thách thức nghiêm trọng từ chính quyền Mỹ. “Chúng ta luôn ưu tiên ngoại giao, nhưng cũng sẵn sàng đấu tranh khi cần thiết,” ông nhấn mạnh.
Carney, với kinh nghiệm dày dạn trong lĩnh vực tài chính và quản lý khủng hoảng, được xem là ứng viên lý tưởng để ứng phó với chính sách khó lường của Trump. Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông đã nhắc lại vai trò của mình trong việc dẫn dắt Ngân hàng Trung ương Canada (BoC) vượt qua khủng hoảng tài chính năm 2008, cũng như thời gian đảm nhiệm vị trí Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) trong giai đoạn Brexit đầy biến động.
>> Xem thêm: Tổng Thống Trump Tạm Hoãn Thuế Nhập Khẩu Canada, Mexico Sau Biến Động Thị Trường.
Tỷ lệ ủng hộ dành cho đảng Tự do gia tăng
Theo các cuộc thăm dò gần đây, sự xuất hiện của Carney đã giúp đảng Tự do thu hẹp đáng kể khoảng cách với đảng Bảo thủ trước thềm tổng tuyển cử. Trước đây, nhiều chuyên gia dự đoán đảng Bảo thủ và lãnh đạo của họ, Pierre Poilievre, sẽ dễ dàng giành chiến thắng. Tuy nhiên, sự leo thang căng thẳng với Mỹ đã tạo ra một động lực bất ngờ, khiến đảng Tự do có cơ hội duy trì quyền lực.
David Coletto, Giám đốc điều hành của Abacus Data, nhận định: "Chỉ vài tháng trước, vị trí lãnh đạo đảng Tự do bị xem như một công việc bế tắc. Nhưng giờ đây, nhờ diễn biến liên quan đến Trump, Mark Carney đang trở thành ứng viên sáng giá cho nhiệm kỳ tiếp theo."
Một cuộc khảo sát của Viện Angus Reid cũng ghi nhận 43% cử tri Canada tin rằng Carney là người phù hợp nhất để đối đầu với Trump, trong khi chỉ 34% ủng hộ Poilievre.
Chiến lược kinh tế và chính sách của Carney
Ở tuổi 59, Carney cam kết sẽ thúc đẩy các chính sách nhằm đưa Canada trở thành nền kinh tế mạnh nhất trong nhóm G7. Ông cũng đặt mục tiêu cải cách toàn diện hệ thống thuế, đưa ra các ưu đãi để thúc đẩy đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng.
Trước khi tham gia chính trường, Carney từng giữ chức Chủ tịch Brookfield Asset Management – tập đoàn quản lý tài sản gần 1 nghìn tỷ USD. Ông cũng là Chủ tịch Hội đồng quản trị Bloomberg, Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về Hành động Khí hậu và Tài chính, đồng thời có hơn một thập kỷ làm việc tại Goldman Sachs. Để tránh xung đột lợi ích, Carney tuyên bố sẽ cắt đứt mọi liên hệ với khu vực doanh nghiệp và chuyển toàn bộ tài sản cá nhân vào quỹ ủy thác độc lập nếu chính thức trở thành Thủ tướng.
Di sản của Trudeau và tương lai của đảng Tự do
Sự rút lui của Justin Trudeau diễn ra trong bối cảnh tinh thần đoàn kết dân tộc Canada đang được khơi dậy mạnh mẽ trước những động thái từ chính quyền Trump.
Theo báo cáo mới nhất từ Viện Angus Reid, người dân Canada đánh giá cao Trudeau về ba thành tựu quan trọng: hợp pháp hóa cần sa, phản ứng hiệu quả với đại dịch COVID-19, và mở rộng hệ thống an sinh xã hội với các chương trình như trợ cấp trẻ em và bảo hiểm nha khoa. Tuy nhiên, các chính sách nhập cư, cách xử lý khủng hoảng lạm phát và thuế carbon lại bị xem là những điểm yếu trong nhiệm kỳ của ông.
Dưới sự lãnh đạo của Carney, đảng Tự do đang bước vào một giai đoạn mới, nơi họ không chỉ phải đối mặt với đảng Bảo thủ mà còn phải ứng phó với những áp lực ngày càng lớn từ Mỹ. Liệu Carney có thể xoay chuyển tình thế và giúp đảng Tự do tiếp tục duy trì quyền lực hay không? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào cách ông xử lý cuộc đối đầu với Trump trong những tháng tới.
>> Bài viết liên quan:
- Trung Quốc và Sự Dịch Chuyển Quyền Lực Toàn Cầu: Thời Cơ Đang Đến?
- Trump ca ngợi khởi đầu mạnh mẽ trong bài phát biểu trước Quốc hội, vấp phải phản đối từ phe Dân chủ
