- Mỹ nối lại chia sẻ tình báo và hỗ trợ an ninh cho Ukraine.
- Marco Rubio cho biết sẽ đưa đề xuất ngừng bắn đến Nga, quyết định thuộc về Moscow.
- Ukraine và Mỹ đồng ý hoàn tất thỏa thuận khai thác khoáng sản càng sớm càng tốt.
- Ukraine tiến hành cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhất từ trước đến nay vào Moscow.
Mỹ đã đồng ý vào thứ Ba về việc nối lại hỗ trợ quân sự và chia sẻ tình báo với Ukraine sau khi Kyiv tuyên bố sẵn sàng ủng hộ đề xuất của Washington về một lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày với Nga, theo tuyên bố chung của hai nước.
Sau hơn tám giờ đàm phán với các quan chức Ukraine tại Jeddah, Ả Rập Xê Út, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Mỹ sẽ đưa đề xuất này đến Nga, và quyết định phụ thuộc vào Moscow.
"Chúng tôi hy vọng Nga sẽ nhanh chóng đồng ý để có thể chuyển sang giai đoạn tiếp theo, đó là đàm phán thực sự," Rubio nói với báo giới, đề cập đến Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Cuộc xung đột kéo dài ba năm qua đã khiến Nga chiếm khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraine, bao gồm cả Crimea – khu vực bị sáp nhập từ năm 2014. Rubio nhấn mạnh Mỹ muốn đạt được thỏa thuận toàn diện với cả Nga và Ukraine "càng sớm càng tốt."
"Mỗi ngày trôi qua, chiến tranh tiếp diễn, con người thiệt mạng, các vụ tấn công vẫn diễn ra. Đây là điều chúng tôi muốn chấm dứt," Rubio nói.
Liệu Nga có đồng ý?
Tổng thống Nga Vladimir Putin từng tuyên bố sẵn sàng đàm phán hòa bình, nhưng ông và các quan chức Nga nhiều lần phản đối một lệnh ngừng bắn tạm thời. Moscow nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải "đảm bảo an ninh lâu dài của Nga."
Putin từng tuyên bố: "Không nên có một lệnh ngừng bắn ngắn hạn hay khoảng lặng để tái tổ chức và trang bị vũ khí nhằm tiếp tục chiến tranh. Điều chúng tôi cần là hòa bình lâu dài."
Nga cũng bác bỏ khả năng nhượng bộ lãnh thổ và yêu cầu Ukraine phải rút hoàn toàn khỏi bốn khu vực mà Moscow tuyên bố chủ quyền.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, người có mặt ở Ả Rập Xê Út nhưng không tham gia đàm phán, gọi đề xuất ngừng bắn là một "bước đi tích cực." Ông nhấn mạnh lệnh ngừng bắn sẽ áp dụng trên toàn bộ chiến tuyến, không chỉ giới hạn ở các cuộc tấn công trên không và trên biển.
"Khi thỏa thuận có hiệu lực, chúng tôi sẽ có 30 ngày ‘im lặng’ để cùng các đối tác chuẩn bị các tài liệu đảm bảo hòa bình lâu dài và an ninh bền vững," Zelenskiy nói.
Rubio cho biết kế hoạch sẽ được gửi đến Nga qua nhiều kênh khác nhau. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Mike Waltz dự kiến gặp người đồng cấp Nga trong vài ngày tới, trong khi đặc phái viên của Trump, Steve Witkoff, sẽ đến Moscow trong tuần này để gặp Putin.
Trump cho biết ông hy vọng sẽ có một lệnh ngừng bắn nhanh chóng và có thể sẽ nói chuyện với Putin trong tuần này. "Tôi mong mọi chuyện sẽ kết thúc trong vài ngày tới," Trump nói tại Nhà Trắng.
Mỹ-Ukraine khôi phục hợp tác khoáng sản và viện trợ quân sự
Sau cuộc gặp căng thẳng tại Nhà Trắng vào ngày 28/2 giữa Trump và Zelenskiy, Mỹ đã tạm dừng chia sẻ tình báo và cung cấp vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, trong tuyên bố chung hôm thứ Ba, hai nước cho biết họ đã đồng ý hoàn tất thỏa thuận phát triển tài nguyên khoáng sản quan trọng của Ukraine càng sớm càng tốt.
Trump cũng mời Zelenskiy quay lại Nhà Trắng, và các quan chức Ukraine xác nhận Mỹ đã chính thức khôi phục chia sẻ tình báo cũng như viện trợ quân sự.
Vai trò của châu Âu
Một trợ lý cấp cao của Zelenskiy cho biết Ukraine đã thảo luận với Mỹ về các lựa chọn đảm bảo an ninh. Một số nước châu Âu, bao gồm Ba Lan, đã đề xuất khả năng triển khai quân đội đến Ukraine nếu cần thiết để hỗ trợ an ninh.
Trong tuyên bố chung, Ukraine nhấn mạnh các đối tác châu Âu cần tham gia vào quá trình hòa bình. Tổng thư ký NATO Mark Rutte dự kiến sẽ đến Nhà Trắng vào thứ Năm để thảo luận về tình hình Ukraine.
Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha, người tham gia đàm phán tại Jeddah, đã liên hệ với nhiều ngoại trưởng châu Âu để thảo luận về kết quả của cuộc gặp này. Ngày 12/3, ông sẽ đến Ba Lan – một đồng minh NATO luôn ủng hộ Ukraine từ đầu cuộc chiến.
"Có vẻ như Mỹ và Ukraine đã tiến thêm một bước quan trọng hướng tới hòa bình. Châu Âu sẵn sàng hỗ trợ để đạt được một nền hòa bình công bằng và lâu dài," Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk viết trên mạng xã hội X.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Mike Waltz cho biết lô vũ khí đầu tiên mà Mỹ viện trợ lại cho Ukraine sẽ bao gồm trang thiết bị từng được phê duyệt dưới thời Tổng thống Joe Biden nhưng đã bị Trump đình chỉ.
Tình hình chiến trường vẫn căng thẳng
Trong khi các nỗ lực ngoại giao tiếp diễn, Ukraine tiếp tục chịu áp lực nặng nề từ Nga, đặc biệt ở khu vực Kursk, nơi Moscow đang cố đẩy lùi lực lượng Ukraine.
Đáp trả, Ukraine đã tiến hành cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (drone) lớn nhất từ trước đến nay vào Moscow. Chính quyền Nga cho biết 337 máy bay không người lái của Ukraine đã bị bắn hạ trên lãnh thổ Nga.
Vụ tấn công khiến ít nhất ba nhân viên kho lạnh thiệt mạng và gây gián đoạn ngắn tại bốn sân bay ở Moscow.
Cuộc chiến tiếp tục diễn ra ác liệt, trong khi các bên vẫn tìm kiếm một giải pháp ngoại giao cho cuộc xung đột kéo dài ba năm qua.
Đọc thêm: Các quyết sách gây chấn động của tổng thống Trump trong 50 ngày đầu nhiệm kỳ thứ 2
