- Tòa án viện dẫn Hiến pháp trao quyền cho Quốc hội điều chỉnh thương mại quốc tế.
- Thị trường hoan nghênh phán quyết, đồng đô la tăng mạnh.
- Chính quyền Trump đã nộp thông báo kháng cáo.
- Chính quyền Trump đặt câu hỏi về thẩm quyền của tòa án.
Tòa án Mỹ vô hiệu hóa kế hoạch thuế của ông Trump
Tòa án Mỹ đã tuyên bố vô hiệu kế hoạch áp thuế “Ngày giải phóng” của Donald Trump, gây tổn hại cho Nhà Trắng và có thể khiến chính sách thương mại toàn cầu của tổng thống rơi vào tình trạng hỗn loạn.
Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ hôm thứ Tư xác định rằng tổng thống không có thẩm quyền áp thuế dựa trên luật quyền lực kinh tế khẩn cấp mà ông lấy lý do khi áp đặt các mức thuế quy mô lớn lên các quốc gia trên thế giới vào tháng trước.
Phán quyết này là một bước ngoặt đáng kể trong cuộc chiến thương mại mà ông Trump khởi xướng từ những tháng đầu nhiệm kỳ của mình. Dù có thể bị kháng cáo, tuy nhiên phán quyết tạm thời sẽ tiếp thêm sức mạnh cho những người phản đối thuế quan trong giới doanh nghiệp Mỹ, các chính phủ nước ngoài và Quốc hội Mỹ, những người đã cố thuyết phục ông hủy bỏ các mức thuế này.
>> Xem thêm: Giá vàng suy giảm cho thấy sự thay đổi gì trong thương mại toàn cầu?
Hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán Mỹ tăng sau khi tòa tuyên bố vô hiệu các mức thuế của Trump, tiếp tục đà tăng được thúc đẩy bởi kết quả kinh doanh tích cực từ hãng sản xuất chip Nvidia. Hợp đồng tương lai S&P 500 tăng 1,5% trong phiên tối tại New York.
Đồng đô la Mỹ cũng tăng khoảng 0,5% so với rổ gồm sáu đồng tiền chính sau phán quyết của tòa.
Quyết định của Tòa án Thương mại Quốc tế sẽ có tác động sâu rộng đến chính sách thương mại của Trump vì nó dường như ngăn cản tổng thống áp thuế dựa trên lý do mà ông đã viện dẫn.
Chính quyền Trump dự kiến sẽ kháng cáo, theo hồ sơ tại tòa.
Tranh cãi pháp lý chính sách thuế quan của Trump
Theo Hiến pháp Mỹ, Quốc hội có quyền đặt thuế quan. Nhưng chính quyền Trump cho rằng Đạo luật Quyền Lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) trao quyền cho tổng thống nếu có tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia.
Một phát ngôn viên Nhà Trắng hôm thứ Tư cho biết thâm hụt thương mại của Mỹ với các quốc gia khác là “một tình trạng khẩn cấp quốc gia đã tàn phá các cộng đồng Mỹ, bỏ lại phía sau người lao động của chúng ta và làm suy yếu nền công nghiệp quốc phòng — những sự thật mà tòa án không tranh cãi.”
Ông này nói thêm: “Tổng thống Trump đã cam kết đặt nước Mỹ lên hàng đầu, và Chính quyền cam kết sử dụng mọi công cụ quyền lực hành pháp để giải quyết khủng hoảng này và khôi phục sự vĩ đại của nước Mỹ.”
Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia trong một sắc lệnh hành pháp ngày 2 tháng 4, viện dẫn các yếu tố như thiếu sự đối ứng trong quan hệ thương mại song phương và chính sách của các đối tác thương mại Mỹ gây áp lực giảm lương trong nước, tạo thành “mối đe dọa bất thường và nghiêm trọng” đối với nền kinh tế và an ninh quốc gia Mỹ.
Tình hình đã dịu đi trong vài ngày qua, khi ông Trump đã đồng ý hoãn áp mức thuế 50% mà ông từng đe dọa đối với Liên minh châu Âu sau khi trò chuyện với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen.
Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý giảm thuế quan trong 90 ngày, đánh dấu một bước giảm căng thẳng lớn. Các mặt hàng như điện thoại thông minh và thiết bị điện tử khác nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ đã được miễn thuế, nhưng ông Trump đã báo hiệu rằng việc miễn thuế này chỉ là tạm thời.
Tòa án, các bang và doanh nghiệp phản đối việc lạm dụng quyền lực của ông Trump
Tổng chưởng lý Oregon Dan Rayfield, một thành viên đảng Dân chủ và là người dẫn đầu vụ kiện của các bang, gọi các mức thuế của Trump là bất hợp pháp, liều lĩnh và gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng.
“Phán quyết này khẳng định rằng luật pháp của chúng ta có giá trị, và các quyết định thương mại không thể do ý muốn của tổng thống quyết định,” Rayfield nói trong một tuyên bố.
Tòa đã xem xét hai vụ kiện riêng biệt nhưng tương tự về các mức thuế của Trump vào tháng 5. Một vụ do nhóm doanh nghiệp Mỹ, dẫn đầu bởi nhà nhập khẩu rượu vang VOS Selections, cho rằng các mức thuế đã gây tổn hại cho họ. Vụ còn lại do 12 bang Mỹ đứng đầu là Oregon đệ đơn, cho rằng thuế quan sẽ làm tăng chi phí mua thiết bị và vật tư thiết yếu cho các tổ chức công.
Ít nhất năm vụ kiện khác cũng đang chờ xử lý liên quan đến các mức thuế này.
Trong phiên điều trần của bang Oregon, luật sư Bộ Tư pháp Brett Shumate nói lệnh cấm áp thuế “sẽ hoàn toàn làm mất khả năng hành động của tổng thống” khi ông đang trên trường quốc tế đàm phán các thỏa thuận thương mại. Thẩm phán Jane Restani đáp lại rằng tòa không thể vì lý do chính trị mà cho phép tổng thống làm “việc mà luật pháp không cho phép”.
Trong phiên điều trần vụ VOS Selections, luật sư chính phủ Eric Hamilton nói việc công bố thuế quan đã khiến các quốc gia bắt đầu đàm phán thương mại với Trump. Thẩm phán Restani đáp: “Đừng tranh luận về chính sách với tòa án, đó không phải việc của chúng ta.”
Các vụ kiện đã thách thức việc ông Trump sử dụng quyền lực này. Jeffrey Schwab, luật sư đại diện cho VOS Selections và bốn doanh nghiệp khác đang kiện về các mức thuế, đã cáo buộc tổng thống trong phiên điều trần rằng đây là “một sự mở rộng quyền lực hành pháp chưa từng có và bất hợp pháp.”
