- Ông Trump không nhắc đến Đài Loan trong bài đăng trên Truth Social.
- Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent hy vọng đạt thỏa thuận hiếm về khoáng sản đất hiếm trước Lễ Tạ ơn.
- Bắc Kinh chỉ trích kế hoạch triển khai tên lửa của Tokyo trên đảo gần Đài Loan.
Quan hệ Mỹ–Trung và cuộc gọi giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình
Tổng thống Donald Trump ca ngợi quan hệ với Trung Quốc là “cực kỳ mạnh” sau cuộc gọi với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người nhấn mạnh rằng “việc Đài Loan trở về Trung Quốc” là một phần quan trọng trong tầm nhìn của Bắc Kinh về trật tự thế giới. Cuộc gọi này chưa được cả hai nước công bố trước đó, diễn ra vài tuần sau khi hai nhà lãnh đạo gặp nhau tại Hàn Quốc, nơi họ đồng ý một khung thỏa thuận thương mại chưa được hoàn tất.
Trong bối cảnh Trung Quốc đang trải qua cuộc khủng hoảng ngoại giao lớn với đồng minh của Mỹ là Nhật Bản, Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã cảnh báo rằng bất kỳ cuộc tấn công nào của Trung Quốc vào Đài Loan có thể khiến Nhật Bản đáp trả bằng quân sự. Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng Trung Quốc và Mỹ từng sát cánh chống chủ nghĩa phát xít và quân phiệt, và giờ đây nên hợp tác để bảo vệ kết quả của Chiến tranh Thế giới thứ hai, trong đó việc Đài Loan trở về Trung Quốc là một phần không thể tách rời của trật tự quốc tế hậu chiến.
Trung Quốc coi Đài Loan là lãnh thổ của mình và không loại trừ việc sử dụng vũ lực để kiểm soát hòn đảo này, trong khi chính quyền Đài Loan khẳng định chỉ người dân hòn đảo mới có quyền quyết định tương lai của mình. Tổng thống Trump không nhắc đến Đài Loan trong bài đăng trên Truth Social về cuộc gọi “rất tốt” với Tập Cận Bình, mà nói rằng hai bên đã thảo luận nhiều vấn đề khác như Ukraine, fentanyl và nông sản Mỹ.
Tổng thống Trump cho biết ông đã nhận lời mời của Tập Cận Bình đến thăm Bắc Kinh vào tháng 4 và đã mời ông Tập thăm Mỹ trong năm nay. Thư ký báo chí Nhà Trắng, Karoline Leavitt, cho biết cuộc gọi tập trung vào thương mại và kéo dài khoảng một giờ, đồng thời bày tỏ sự hài lòng về những tín hiệu tích cực từ phía Trung Quốc. Sau nhiều tháng căng thẳng thương mại do thuế quan của Tổng thống Trump, hai bên đã đạt được khung thỏa thuận tại Hàn Quốc vào ngày 30/10, trong đó Washington không áp thuế 100% với hàng nhập khẩu Trung Quốc và Bắc Kinh tạm dừng kế hoạch kiểm soát xuất khẩu khoáng sản đất hiếm quan trọng.
Trung Quốc đã tiếp tục mua đậu nành Mỹ và dừng việc mở rộng hạn chế xuất khẩu đất hiếm, trong khi Mỹ giảm thuế với Trung Quốc 10% để đổi lấy cam kết giúp hạn chế dòng hóa chất dùng sản xuất thuốc fentanyl sang Bắc Mỹ. Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định quan hệ Trung–Mỹ đã ổn định và cải thiện kể từ cuộc họp, đồng thời nhấn mạnh hợp tác có lợi cho cả hai bên, còn đối đầu sẽ gây hại. Ông cũng tái khẳng định ủng hộ mọi nỗ lực đóng góp cho hòa bình ở Ukraine.
Căng thẳng Trung–Nhật và kế hoạch tên lửa tại Đài Loan
Bản tường thuật của Trung Quốc về cuộc gọi nhấn mạnh vấn đề Đài Loan, một chủ đề mà hai bên không nhắc tới sau cuộc họp tại Hàn Quốc. Tổng thống Trump từng nói rằng họ không bàn về Đài Loan tại cuộc gặp đó, nhưng Bắc Kinh luôn xem đây là “vạch đỏ” trong quan hệ với Washington. Vài tuần sau, Mỹ đã phê duyệt gói bán vũ khí trị giá 330 triệu USD cho Đài Bắc.
Chuyên gia về Đài Loan Bonnie Glaser thuộc Quỹ Marshall Đức nhận định tuyên bố của Tập Cận Bình về Đài Loan tương tự như những gì ông từng nêu trong chuyến thăm Nga hồi tháng 5. Ông dùng cơ hội này để khẳng định lập trường về Đài Loan, có thể vì dư luận quan tâm tới cuộc họp tại Busan, nơi Đài Loan không được nhắc tới.
Tổng thống Trump chưa trực tiếp can dự vào tranh cãi ngoại giao đang âm ỉ giữa Nhật Bản và Trung Quốc liên quan đến Đài Loan, nhưng Đại sứ Mỹ tại Nhật, George Glass, nhấn mạnh rằng Mỹ ủng hộ Tokyo trước những “sự cưỡng ép” từ Trung Quốc.
Cùng ngày, Bắc Kinh chỉ trích kế hoạch của Tokyo triển khai đơn vị tên lửa phòng không tầm trung trên đảo Yonaguni, cách Đài Loan khoảng 110 km, coi đây là nỗ lực “gây căng thẳng khu vực và khiêu khích đối đầu quân sự.” Marvin Park, cựu Giám đốc phụ trách Đài Loan tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, cho rằng hệ thống tên lửa này mang tính phòng thủ, với tầm bắn khoảng 50 km, không thể vươn tới Đài Loan.
Ông Park cho biết nỗi lo sâu xa của Trung Quốc là khả năng quân sự hóa trong tương lai của Nhật Bản. Nếu Tokyo triển khai hệ thống phòng thủ này, sẽ tạo tiền lệ để Nhật dễ dàng vận động nâng cấp năng lực quân sự tại các đảo phía tây nam trong tương lai.
Cuộc gọi giữa tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình cho thấy Mỹ–Trung vẫn duy trì kênh đối thoại thương mại và ổn định quan hệ, mặc dù căng thẳng quanh Đài Loan vẫn âm ỉ. Thỏa thuận thương mại khung, cùng các biện pháp giảm thuế và mua nông sản Mỹ, phản ánh nỗ lực của cả hai bên trong việc cân bằng lợi ích kinh tế và hạn chế xung đột trực tiếp. Trong khi đó, căng thẳng Trung–Nhật liên quan Đài Loan và kế hoạch triển khai tên lửa của Tokyo cho thấy Bắc Kinh vẫn lo ngại về cân bằng chiến lược, đồng thời nhấn mạnh vai trò của Mỹ trong việc ổn định khu vực và bảo vệ đồng minh.
Trong bối cảnh này, giá vàng nhiều khả năng được hỗ trợ nhờ vai trò kênh trú ẩn an toàn. Sự bất ổn địa chính trị, đặc biệt liên quan tới Trung Quốc và Nhật Bản, càng gia tăng sức hấp dẫn của kim loại quý. Tuy nhiên, nếu các thỏa thuận thương mại tiến triển thuận lợi, lực cầu trú ẩn có thể giảm, khiến giá vàng dao động thận trọng và phản ánh sự cân bằng giữa rủi ro địa chính trị và tín hiệu tích cực từ hợp tác kinh tế.
