Tổng thống Donald Trump vừa quyết định hoãn mức thuế 25% áp dụng đối với phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Canada và Mexico, chỉ vài ngày sau khi chính sách này có hiệu lực. Động thái này là diễn biến mới nhất trong chính sách thương mại đầy biến động của chính quyền Trump, khiến thị trường tài chính lao đao và làm dấy lên lo ngại về nguy cơ lạm phát cùng suy giảm tăng trưởng kinh tế.
Trump tạm hoãn thuế nhập khẩu đối với Canada và Mexico, thị trường tiếp tục biến động
Lệnh hoãn thuế chỉ kéo dài đến ngày 2/4, thời điểm mà Trump cảnh báo sẽ triển khai một hệ thống thuế quan có đi có lại trên quy mô toàn cầu với tất cả các đối tác thương mại của Mỹ.
Trước đó, hôm thứ Ba, Trump đã ban hành mức thuế 25% đối với hàng hóa từ Canada và Mexico, nhưng sau đó vào thứ Năm, ông sửa đổi quyết định này để mở rộng diện miễn trừ sang cả hai quốc gia. Đáng chú ý, cả ba nước đều là thành viên của Hiệp định Thương mại Mỹ - Mexico - Canada (USMCA).
>> Xem thêm: Tổng thống Mỹ gửi tối hậu thư đến Hamas: Mối đe dọa lớn đối với an ninh và nhân đạo
Canada hoãn áp thuế trả đũa
Ngay sau quyết định của Trump, Canada thông báo sẽ trì hoãn kế hoạch áp thuế đáp trả trị giá 125 tỷ CAD đối với hàng hóa Mỹ đến ngày 2/4, theo tuyên bố từ Bộ trưởng Tài chính Dominic LeBlanc.
Ngoài ra, Washington cũng miễn thuế đối với potash – một loại phân bón quan trọng cho nông nghiệp Mỹ – nhưng vẫn giữ mức thuế riêng biệt 10% đối với một số sản phẩm năng lượng. Theo một quan chức cấp cao Nhà Trắng, không phải tất cả sản phẩm năng lượng nhập khẩu từ Canada đều thuộc phạm vi của USMCA, điều này giải thích lý do tại sao chúng không được miễn thuế hoàn toàn.
Lý do áp thuế và căng thẳng thương mại Mỹ - Trung
Trump biện minh cho chính sách thuế quan của mình bằng lý do an ninh quốc gia, viện dẫn cuộc khủng hoảng fentanyl. Ông tuyên bố rằng chất ma túy nguy hiểm này và các tiền chất hóa học của nó đang được vận chuyển từ Trung Quốc vào Mỹ qua Canada và Mexico. Vì lý do tương tự, Trump cũng đã áp mức thuế 20% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.
Sau khi công bố kế hoạch áp thuế từ đầu tháng Hai, Trump ban đầu trì hoãn thực thi đối với Canada và Mexico, nhưng đến tuần này đã quyết định tiến hành. Đối với hàng nhập khẩu Trung Quốc, chính quyền Trump còn mạnh tay hơn khi tăng gấp đôi mức thuế từ 10% lên 20% kể từ ngày 4/2.
Thị trường tài chính bất ổn, các CEO ô tô lên tiếng
Trong một cuộc phỏng vấn với CNBC, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ triển khai hệ thống thuế quan có đi có lại vào ngày 2/4, trừ khi Canada và Mexico có "tiến bộ đáng kể" trong việc kiểm soát fentanyl. Ông cảnh báo rằng nếu hai quốc gia láng giềng không thực hiện những bước đi cần thiết, Mỹ sẽ tiếp tục duy trì các biện pháp thuế quan.
Trump cũng tuyên bố rằng thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu sẽ có hiệu lực vào ngày 12/3, với Canada và Mexico nằm trong số những nhà cung cấp hàng đầu của Mỹ. Tuy nhiên, ông đã miễn thuế đối với ô tô nhập khẩu từ hai nước này sau khi có cuộc gặp với các CEO từ Ford, General Motors và Stellantis.
Bất chấp quyết định miễn trừ một phần, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn tiếp tục chịu áp lực mạnh. Hôm thứ Năm, chỉ số S&P 500 giảm 1,8% và đã mất gần 7% giá trị kể từ giữa tháng Hai. Các nhà đầu tư lo ngại về sự thay đổi liên tục trong chính sách thương mại của Trump, khiến bức tranh kinh tế trở nên khó đoán định.
Bill Sterling, chiến lược gia tại GW&K Investment Management, nhận định rằng tình trạng bất ổn về thuế quan đã khiến nhiều doanh nghiệp rơi vào thế bị động. “Làm sao một công ty có thể quyết định đặt nhà máy sản xuất ô tô ở Mỹ hay Canada khi chính sách thương mại có thể thay đổi bất cứ lúc nào?” ông đặt vấn đề.
Tuy nhiên, Lutnick khẳng định rằng chính quyền Trump không bị chi phối bởi biến động của thị trường tài chính. “Chúng tôi không ra quyết định dựa trên việc thị trường chứng khoán tăng hay giảm nửa điểm phần trăm trong một ngày,” ông nhấn mạnh. “Mục tiêu của chúng tôi là đưa sản xuất quay trở lại nước Mỹ.”
Canada, Mexico thất vọng trước chính sách thương mại của Trump
Thủ tướng Canada Justin Trudeau, người sắp từ nhiệm vào cuối tuần này, nhận định rằng căng thẳng thương mại với Mỹ có thể kéo dài. “Chúng ta sẽ tiếp tục đối mặt với những xung đột thương mại do Mỹ gây ra trong thời gian tới,” ông phát biểu tại Ottawa.
>> Xem thêm: Mỹ Áp Thuế Quan Mới Lên Canada, Mexico, Trung Quốc – Căng Thẳng Thương Mại Gia Tăng
Trong khi đó, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cho biết bà đã có cuộc điện đàm với Trump và ông đã đồng ý hoãn áp thuế. “Chúng tôi đã đạt được một thỏa thuận mang tính xây dựng, tôn trọng chủ quyền của mỗi nước,” bà chia sẻ trên nền tảng X.
Tuy nhiên, theo Reuters, các quan chức Canada và Mexico đang tỏ ra thất vọng với tiến trình đàm phán, do chính quyền Trump không đưa ra mục tiêu rõ ràng, khiến việc tìm kiếm giải pháp trở nên khó khăn.
Với thời hạn 2/4 đang đến gần, vẫn chưa rõ liệu Canada và Mexico có thể đạt được nhượng bộ cần thiết để tránh các biện pháp thuế quan mạnh tay hơn từ Mỹ hay không.
>> Bài viết liên quan:
- Trung Quốc và Sự Dịch Chuyển Quyền Lực Toàn Cầu: Thời Cơ Đang Đến?
- Trump ca ngợi khởi đầu mạnh mẽ trong bài phát biểu trước Quốc hội, vấp phải phản đối từ phe Dân chủ
