- Mỹ và Trung Quốc đồng ý tiến hành thêm các cuộc đàm phán thương mại
- Cuộc điện đàm đánh dấu bước ngoặt mới nhất trong mối quan hệ đầy biến động giữa Mỹ và Trung Quốc kể từ khi Trump trở lại Nhà Trắng
- Bất đồng về địa chính trị cũng đang gia tăng khi các quan chức Bộ Ngoại giao Trung Quốc phản đối phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tại một hội nghị các lãnh đạo quân đội ở Singapore rằng Trung Quốc là mối đe dọa cấp bách đối với Đài Loan.
Cuộc điện đàm đánh đánh dấu bước ngoặt trong quan hệ ngoại giao
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào thứ Năm đã đồng ý tiến hành thêm các cuộc đàm phán thương mại nhằm giải quyết các tranh chấp liên quan đến thuế quan và nguồn cung khoáng sản đất hiếm – nguyên nhân chính gây căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Trump thừa nhận rằng quan hệ thương mại với Trung Quốc “đã hơi lệch hướng” nhưng nói rằng “hiện chúng ta đang ở trong tình thế rất tốt với Trung Quốc và thỏa thuận thương mại.” Các cuộc đàm phán bổ sung, theo Trump, sẽ diễn ra “sớm” tại “địa điểm sẽ được xác định sau.”
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và Đại diện Thương mại Jamieson Greer sẽ đại diện cho Trump tham gia các cuộc đàm phán này.
“Đây là những vấn đề rất phức tạp, và chúng tôi đã làm rõ được,” Trump nói với các phóng viên tại Phòng Bầu dục. “Chúng tôi đang làm rõ một số điểm, chủ yếu liên quan đến nam châm đất hiếm và một vài vấn đề khác.”
Cuộc điện đàm này đã tạo ra một chút hy vọng trên Phố Wall về khả năng giảm thuế quan giữa các đối tác thương mại, mặc dù sự lạc quan của các nhà đầu tư vẫn còn hạn chế. Thị trường chứng khoán Mỹ gần như không thay đổi vào chiều thứ Năm sau khi có sự tăng điểm nhẹ trước đó sau cuộc gọi giữa hai nhà lãnh đạo.
Theo một tuyên bố của chính phủ Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình đã mời Tổng thống Trump và Đệ nhất Phu nhân Melania Trump thăm Trung Quốc, và Tổng thống Trump đã đăng trên mạng xã hội rằng ông “đáp lại” bằng lời mời Tập Cận Bình thăm Hoa Kỳ. Sau đó, Tổng thống Mỹ cho biết cả hai nhà lãnh đạo đều đã chấp nhận lời mời này.
Cuộc điện đàm ngày thứ Năm đánh dấu bước ngoặt mới nhất trong mối quan hệ đầy biến động giữa Mỹ và Trung Quốc kể từ khi Trump trở lại Nhà Trắng. Cuộc gọi diễn ra chỉ một ngày sau khi Tổng thống Mỹ than thở trên mạng xã hội rằng đối tác của ông “CỰC KỲ KHÓ ĐỂ ĐẠT ĐƯỢC THỎA THUẬN.”
Một thoả thuận thương mại lâu dài vẫn là sự mơ hồ
Liệu cuộc điện đàm này có mở ra một hòa bình thương mại lâu dài, và quan trọng hơn là đảm bảo nguồn cung khoáng sản quan trọng mà các công ty Mỹ cần hay không, vẫn còn phải chờ xem.
Trump không nêu rõ liệu Bắc Kinh có đồng ý đẩy nhanh cấp phép xuất khẩu các nam châm quan trọng cho nhiều sản phẩm thiết yếu của Mỹ hay không. Cũng còn nhiều câu hỏi về những nhượng bộ mà Trump đã đưa ra với Tập Cận Bình.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố rằng Trump đã nói với Tập rằng sinh viên Trung Quốc được chào đón sang Mỹ học, dù Mỹ đang siết chặt việc cấp thị thực cho người nước ngoài và thu hồi thị thực của một số sinh viên hiện tại.
“Sinh viên Trung Quốc đang đến. Không vấn đề gì cả. Chúng tôi rất vinh dự khi có họ,” Trump sau đó nói với báo chí.
Tuyên bố từ phía Trung Quốc mang giọng điệu có phần quyết liệt hơn so với lãnh đạo Mỹ. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết cuộc gọi được thực hiện theo yêu cầu của Trump. Tập đã yêu cầu Trump gỡ bỏ “các biện pháp tiêu cực” mà Mỹ đã áp đặt lên Trung Quốc, theo tuyên bố của bộ này.
Lãnh đạo Trung Quốc cũng nói rằng Bắc Kinh đã tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận ngừng chiến thuế quan được hai nước ký kết hồi tháng trước tại Geneva, mặc dù các quan chức Mỹ vẫn than phiền rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm chưa được gỡ bỏ nhanh chóng.
“Xét thấy những hiểu lầm nhanh chóng nảy sinh sau các cuộc họp ở Geneva, kỳ vọng cho các cuộc đàm phán thương mại nên được đặt ở mức thấp,” bà Wendy Cutler nhận định.
Trump cho biết cuộc trò chuyện kéo dài một tiếng rưỡi gần như chỉ tập trung vào thương mại, mặc dù bản tóm tắt từ phía Trung Quốc cho thấy Tập đã cảnh báo Trump về vấn đề Đài Loan sau các báo cáo Mỹ tăng cường chuyển giao vũ khí cho hòn đảo này.
Mỹ tiếp tục “phong tỏa” tham vọng của Bắc Kinh
Tuy nhiên, không phải tất cả bình luận từ chính quyền Trump hôm thứ Năm đều tích cực. Bộ trưởng Thương mại Lutnick kêu gọi tăng cường thực thi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu để ngăn Trung Quốc đánh cắp công nghệ có thể hỗ trợ tham vọng của Bắc Kinh trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và hàng không.
“Trong cuộc đua giành ưu thế về AI, họ đang ở phía sau chúng ta, nhưng họ đang phối hợp với chính quyền trung ương để vượt qua chúng ta, nhằm giành ưu thế trí tuệ so với chúng ta,” Lutnick nói trong một phiên điều trần trước Quốc hội.
Tập Cận Bình ví mối quan hệ Mỹ-Trung như “một con tàu khổng lồ” và cho rằng cả hai nhà lãnh đạo phải “cầm lái và định hướng đúng,” đồng thời nhấn mạnh “đặc biệt quan trọng là tránh xa những rối loạn và gián đoạn,” theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Các cuộc đàm phán thương mại giữa hai đối thủ đã bị đình trệ sau cuộc gặp tại Geneva ngày 12 tháng 5, với việc cả hai bên đều cáo buộc bên kia vi phạm thỏa thuận giảm thuế từ mức cao ngất ngưởng.
Cuộc gọi điện thoại giữa hai nhà lãnh đạo đánh dấu lần tiếp xúc chính thức đầu tiên được biết đến kể từ khi Trump nhậm chức. Cuộc nói chuyện gần nhất giữa Trump và Tập diễn ra vào tháng Giêng trước lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ.
Những Điểm Gây Căng Thẳng
Trump từ lâu cho rằng các cuộc đàm phán trực tiếp với Tập là cách duy nhất để giải quyết khác biệt giữa hai nước, nhưng lãnh đạo Trung Quốc đã do dự trong việc trực tiếp liên lạc với người đồng cấp Mỹ — ông ưu tiên để các cố vấn đàm phán các vấn đề then chốt.
Ngay cả khi các điểm nóng như đất hiếm và visa được giải quyết, hai nước vẫn còn thời gian hạn hẹp để xử lý toàn diện các khác biệt. Các quan chức thương mại Mỹ và Trung Quốc chỉ mới đồng ý tại Geneva tháng trước giảm thuế trong 90 ngày, nhằm hướng tới một thỏa thuận rộng hơn.
Lịch sử cho thấy thỏa thuận cuối cùng có thể phải mất nhiều thời gian mới hoàn thành. Năm 2018, trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, hai bên từng đồng ý “tạm hoãn” tranh chấp sau một vòng đàm phán, nhưng Mỹ nhanh chóng rút lại thỏa thuận đó, dẫn đến hơn 18 tháng tiếp tục áp thuế và đàm phán trước khi ký thỏa thuận “Giai đoạn Một” vào tháng 1 năm 2020.
Một mục tiêu quan trọng của Trung Quốc lần này sẽ là tìm kiếm sự nới lỏng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip tiên tiến, rất quan trọng cho AI và phát triển quân sự. Đây có thể là điểm khó khăn ở Washington, khi cả đảng Dân chủ và Cộng hòa hiếm khi đồng thuận rằng Bắc Kinh là một mối đe dọa an ninh quốc gia.
Ngoài những căng thẳng trong quan hệ kinh tế, bất đồng về địa chính trị cũng đang gia tăng. Các quan chức Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong tháng này đã phản đối phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tại một hội nghị các lãnh đạo quân đội ở Singapore, trong đó ông Hegseth khẳng định Trung Quốc là mối đe dọa cấp bách đối với Đài Loan.
>> Xem thêm: Trung Quốc cáo buộc Mỹ vi phạm thỏa thuận thương mại, tuyên bố sẽ đáp trả mạnh mẽ
