Trump đề xuất tái định cư người Palestine tại các nước láng giềng. Netanyahu nói Trump đang "tư duy ngoài khuôn khổ". Kế hoạch của Trump thiếu chi tiết về quyền hạn của Mỹ đối với Gaza.
Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ tiếp quản Dải Gaza
WASHINGTON, ngày 4 tháng 2 – Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ tiếp quản Dải Gaza bị chiến tranh tàn phá và phát triển nó về mặt kinh tế sau khi người Palestine được tái định cư ở nơi khác, một động thái sẽ phá vỡ hàng thập kỷ chính sách của Mỹ đối với xung đột Israel-Palestine.
Trump đưa ra kế hoạch bất ngờ này tại một cuộc họp báo chung vào thứ Ba với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, nhưng không cung cấp chi tiết cụ thể.
Tuyên bố này được đưa ra sau khi Trump bất ngờ đề xuất vào đầu ngày rằng người Palestine từ Gaza nên được tái định cư vĩnh viễn tại các quốc gia láng giềng. Ông gọi Gaza – nơi giai đoạn đầu tiên của một lệnh ngừng bắn mong manh giữa Israel và Hamas đang có hiệu lực – là một "khu vực bị san bằng".
Trump có thể sẽ vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ cả đồng minh lẫn đối thủ đối với bất kỳ kế hoạch tiếp quản Gaza nào của Mỹ. Việc Mỹ can dự trực tiếp vào khu vực này sẽ đi ngược lại chính sách lâu dài của Washington và phần lớn cộng đồng quốc tế, vốn luôn coi Gaza là một phần của nhà nước Palestine trong tương lai cùng với Bờ Tây bị chiếm đóng.
>> Xem thêm: Chính sách Thuế quan của Trump có phải ngòi nổ cho bất ổn kinh tế toàn cầu?
Tuyên bố của Trump
"Tôi tuyên bố rằng Mỹ sẽ tiếp quản Dải Gaza, và chúng tôi sẽ làm một công việc tuyệt vời ở đó," Trump nói với các phóng viên. "Chúng tôi sẽ sở hữu nó và chịu trách nhiệm tháo gỡ toàn bộ bom chưa nổ cùng các loại vũ khí nguy hiểm khác trong khu vực."
"Nếu cần thiết, chúng tôi sẽ làm điều đó, chúng tôi sẽ tiếp quản khu vực này, phát triển nó, tạo ra hàng ngàn công việc, và nó sẽ trở thành niềm tự hào của toàn bộ Trung Đông," Trump nói thêm.
"Tôi thực sự thấy một vai trò dài hạn của Mỹ ở đây, và tôi thấy điều đó mang lại sự ổn định lớn cho khu vực Trung Đông," ông nói, đồng thời cho biết ông đã thảo luận ý tưởng này với các nhà lãnh đạo khu vực và nhận được sự ủng hộ.
Khi được hỏi ai sẽ sống ở Gaza sau khi Mỹ tiếp quản, Trump nói nó có thể trở thành "ngôi nhà của mọi người trên thế giới". Ông quảng bá vùng lãnh thổ ven biển hẹp này – nơi bị tàn phá nghiêm trọng bởi các cuộc không kích của Israel sau vụ tấn công xuyên biên giới của Hamas ngày 7 tháng 10 năm 2023 – như một điểm đến tiềm năng có thể trở thành "Riviera của Trung Đông".
Trump không trả lời trực tiếp về việc Mỹ có thẩm quyền gì để tiếp quản và chiếm đóng Gaza, nơi có khoảng hai triệu cư dân và một lịch sử bạo lực kéo dài liên quan đến quyền kiểm soát khu vực này. Các chính quyền Mỹ trước đây, bao gồm chính quyền Trump trong nhiệm kỳ đầu, đã tránh việc triển khai quân đội Mỹ tới đây.
Netanyahu, người được Trump gọi bằng biệt danh "Bibi", từ chối đi sâu vào kế hoạch này, nhưng ca ngợi Trump vì đã thử một cách tiếp cận mới.
Nhà lãnh đạo Israel, người đã chỉ đạo chiến dịch quân sự kéo dài hơn một năm chống lại Hamas ở Gaza, nói rằng Trump đang "tư duy ngoài khuôn khổ với những ý tưởng mới" và "thể hiện sự sẵn sàng phá vỡ lối suy nghĩ truyền thống".
>> Xem thêm: Elon Musk đề xuất loại bỏ Cơ quan USAID: Giải pháp giúp Mỹ tiết kiệm ngân sách?
Trump đề xuất 'tái định cư vĩnh viễn'
Jonathan Panikoff, cựu Phó Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ phụ trách khu vực Cận Đông, nhận định rằng kế hoạch của Trump sẽ đòi hỏi một cam kết quân sự kéo dài của Mỹ và nếu được thực hiện, nó sẽ bị thế giới Ả Rập coi là bằng chứng cho thấy Washington "vẫn chưa học được bài học từ các nỗ lực xây dựng quốc gia ở Iraq và Afghanistan".
Trước đó, Trump nhắc lại lời kêu gọi Jordan, Ai Cập và các nước Ả Rập khác tiếp nhận người Palestine từ Gaza, nói rằng họ "không có lựa chọn nào khác" ngoài việc rời khỏi dải đất ven biển này, nơi cần được tái thiết sau gần 16 tháng chiến tranh tàn khốc giữa Israel và Hamas. Nhưng lần này, Trump tuyên bố ông sẽ ủng hộ việc "tái định cư vĩnh viễn" người Palestine, vượt xa những gợi ý trước đây mà các nhà lãnh đạo Ả Rập đã kiên quyết bác bỏ.
Việc di dời cưỡng bức người Palestine khỏi Gaza có thể vi phạm luật pháp quốc tế và vấp phải sự phản đối gay gắt không chỉ trong khu vực mà còn từ các đồng minh phương Tây của Mỹ. Một số nhà hoạt động nhân quyền đã so sánh ý tưởng này với "thanh lọc sắc tộc".
Quan chức cấp cao của Hamas, Sami Abu Zuhri, lên án đề xuất của Trump về việc người dân Gaza rời đi, gọi đó là "âm mưu trục xuất họ khỏi quê hương". "Chúng tôi coi đây là công thức dẫn đến hỗn loạn và căng thẳng trong khu vực, bởi vì người dân Gaza sẽ không chấp nhận những kế hoạch như vậy," ông nói.
Trump, một thành viên Đảng Cộng hòa, không đưa ra chi tiết về cách quá trình tái định cư sẽ được thực hiện. Đề xuất này cũng phản ánh mong muốn của phe cánh hữu Israel và mâu thuẫn với cam kết của cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden thuộc Đảng Dân chủ trong việc phản đối việc di dời hàng loạt người Palestine.
Chính phủ Ả Rập Xê Út đã ra tuyên bố nhấn mạnh sự phản đối đối với bất kỳ nỗ lực nào nhằm trục xuất người Palestine khỏi quê hương của họ và tái khẳng định rằng họ sẽ không thiết lập quan hệ với Israel nếu không có một nhà nước Palestine.
>> Xem thêm: Bắc Mỹ thoát khỏi bờ vực chiến tranh thương mại nhờ quyết định đảo ngược của Trump trong phút chót.
Chỉ trích về 'tư tưởng bành trướng'
Chỉ hai tuần sau khi nhậm chức nhiệm kỳ hai, Trump tiếp đón Netanyahu tại Nhà Trắng để thảo luận về tương lai của lệnh ngừng bắn ở Gaza, các chiến lược đối phó với Iran, và hy vọng tái khởi động thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ả Rập Xê Út.
Kế hoạch của Trump về Gaza được đưa ra sau hai tuần đầu tiên đầy biến động trong nhiệm kỳ mới của ông, trong đó ông đã nói về việc Mỹ có thể tiếp quản Greenland, cảnh báo về khả năng chiếm kênh đào Panama, và tuyên bố rằng Canada nên trở thành bang thứ 51 của Mỹ.
Một số nhà phê bình cho rằng tư tưởng bành trướng của Trump mang hơi hướng chủ nghĩa đế quốc cổ điển, có thể khuyến khích Nga trong cuộc chiến tại Ukraine và tạo lý do cho Trung Quốc xâm lược Đài Loan.
>> Xem thêm: Trung Quốc đáp trả bằng thuế quan đối với hàng hóa Mỹ sau khi Trump áp đặt các mức thuế mới.
