Hạ nghị sĩ gây tranh cãi Matt Gaetz được chọn làm tổng chưởng lý, "Diều hâu" Trung Quốc Rubio sẽ trở thành ngoại trưởng mới và cựu nghị sĩ Đảng Dân chủ được bổ nhiệm làm quan chức tình báo hàng đầu.
Thứ Tư ngày 13/11/2024, Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump đã chọn những người trung thành nhưng ít kinh nghiệm cho một số vị trí chủ chốt trong nội các, gây kinh ngạc cho một số đồng minh và thể hiện rõ rằng ông nghiêm túc trong việc định hình lại - và trong một số trường hợp là thử thách - các thể chế của Mỹ.
Trump bổ nhiệm những người ít kinh nghiệm cho các vị trí hàng đầu
Lựa chọn hạ nghị sĩ Matt Gaetz, 42 tuổi, làm bộ trưởng tư pháp Hoa Kỳ - vị trí lãnh đạo cao nhất trong ngành thực thi pháp luật của Mỹ - là một quyết định gây bất ngờ. Cựu luật sư này chưa từng làm việc trong Bộ Tư pháp hoặc với vai trò công tố viên và từng bị Bộ Tư pháp điều tra về cáo buộc buôn bán tình dục. Vào năm 2023, văn phòng của ông cho biết rằng các công tố viên đã thông báo ông sẽ không phải đối mặt với cáo buộc hình sự.
Trump đã chọn Tulsi Gabbard làm giám đốc tình báo quốc gia. Cựu nữ nghị sĩ Đảng Dân chủ, người đã chuyển sang ủng hộ Trump, trước đây từng lên tiếng phản đối can thiệp quân sự vào cuộc nội chiến ở Syria dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama và ngụ ý rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin có lý do chính đáng để xâm lược Ukraine, đồng minh của Mỹ.
"Tôi biết Tulsi sẽ mang tinh thần dũng cảm đã định hình sự nghiệp vẻ vang của cô ấy đến với cộng đồng tình báo của chúng ta, bảo vệ các quyền hiến pháp của chúng ta và đảm bảo hòa bình thông qua sức mạnh," Trump nói trong một tuyên bố. Gabbard có ít kinh nghiệm trực tiếp trong công việc tình báo và không được dự đoán rộng rãi sẽ được bổ nhiệm vào vị trí này, vị trí giám sát 18 cơ quan gián điệp. Cô từng phục vụ ở Iraq từ năm 2004 đến 2005 với cấp bậc thiếu tá trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia Hawaii và hiện là trung tá trong Lực lượng Dự bị Lục quân Hoa Kỳ.
Vào thứ Ba, Trump đã chọn Pete Hegseth, một bình luận viên của Fox News và cựu binh, làm bộ trưởng quốc phòng của mình. Hegseth phản đối phụ nữ tham gia vai trò chiến đấu và đặt câu hỏi liệu vị tướng cao cấp nhất của Mỹ có được thăng chức vì màu da của ông ta hay không. Ông cũng đã vận động Trump trong nhiệm kỳ 2017-2021 để ân xá cho các quân nhân bị cáo buộc phạm tội ác chiến tranh.
Xen lẫn trong những lựa chọn nhân sự đó là một số lựa chọn mang tính truyền thống hơn. Trump cho biết rằng ông sẽ đề cử Thượng nghị sĩ Marco Rubio, một người có quan điểm cứng rắn về Trung Quốc, làm ngoại trưởng mới của mình. Tuy nhiên, nhìn chung, những lựa chọn của ông báo hiệu một sự thay đổi mạnh mẽ trong cách chính phủ Hoa Kỳ tiến hành các công việc và vai trò mà Mỹ sẽ đảm nhận trên thế giới trong bốn năm tới.
Trump cho biết ông muốn chấm dứt "vũ khí hóa" Bộ Tư pháp, vì ông cho rằng cơ quan này đã khởi kiện các vụ án hình sự có động cơ chính trị nhằm gây tổn hại cho chiến dịch tranh cử tổng thống của mình. Bộ Tư pháp nói rằng họ hành động mà không có sự thiên vị chính trị.
>> Xem thêm: Trump tuyên bố sẽ đề cử người dẫn chương trình Fox News, Pete Hegseth vào vị trí Bộ trưởng Quốc phòng.
Trump lựa chọn những người trung thành
Một điểm chung trong các lựa chọn của Trump: Ông chọn những người cực kỳ trung thành, những người khó có khả năng phản đối các mệnh lệnh gây tranh cãi nhất của ông, theo các nhà phân tích. Ông đã cam kết trên đường vận động tranh cử rằng sẽ truy quét các kẻ thù chính trị của mình, bao gồm cả Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden, và Gaetz, người được chọn làm tổng chưởng lý, có lẽ sẽ không cản trở lời cam kết này.
"Gaetz sẽ làm đúng theo những gì Trump yêu cầu, đó là lý do tại sao tôi đoán ông ấy được chọn," một nguồn tin thân cận với Trump cho biết sau khi thông báo chọn Gaetz. Nửa tá nguồn tin thân cận với giới của Trump, bao gồm các nhà tài trợ, cố vấn và người gây quỹ, cho biết riêng rằng họ bị sốc trước việc chọn Gaetz vì hạn chế về trình độ và cuộc điều tra trước đây của Bộ Tư pháp đối với ông.
"Tôi thực sự bị sốc khi ông ấy được đề cử," Thượng nghị sĩ Cộng hòa Susan Collins, một người ôn hòa từ Maine, nói với các phóng viên về việc chọn Gaetz. "Tổng thống rõ ràng có quyền đề cử bất kỳ ai ông ấy muốn. Nhưng tôi nghĩ đây là ví dụ về lý do tại sao điều khoản tham vấn và chấp thuận trong Hiến pháp là rất quan trọng."
Một số ứng viên khác của Trump cũng thiếu các phẩm chất cần thiết. Hegseth, mặc dù là một cựu chiến binh có nhiều huy chương, nhưng trong những năm gần đây lại được biết đến nhiều nhất với vai trò là một nhân vật truyền thông. Giờ đây, ông sẽ giám sát gần 3 triệu nhân viên và lực lượng chiến đấu lớn nhất thế giới. "Việc làm bộ trưởng quốc phòng là một công việc vô cùng nghiêm túc, và đưa một người thiếu năng lực một cách nguy hiểm như Pete Hegseth vào vai trò đó là điều mà tất cả chúng ta nên lo sợ," Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Tammy Duckworth từ Illinois, người thuộc ủy ban dịch vụ vũ trang, cho biết.
>> Xem thêm: Trump đe dọa đánh thuế toàn cầu: Chiến lược hủy diệt hay nước đi sáng suốt?
Lá chắn từ thượng viện
Không chỉ các ứng viên an ninh quốc gia và chính sách đối ngoại của Trump đều tỏ ra hoài nghi về việc giúp Ukraine đẩy lùi cuộc xâm lược của Nga, mà một số phát biểu của họ thậm chí còn thể hiện thái độ thù địch đối với Kyiv. Gabbard, người sẽ giám sát cơ quan tình báo cả trong và ngoài nước của Mỹ, đã mô tả Putin như một người bảo vệ các lợi ích an ninh quốc gia thiết yếu của nước mình. Cô cũng gọi Ukraine là một chế độ tham nhũng kiểu đầu sỏ.
Một lá chắn tiềm năng mà Trump và các ứng viên của ông vẫn phải đối mặt: Thượng viện. Dù đảng Cộng hòa của Trump đang kiểm soát Thượng viện và hầu hết các nhà lập pháp Cộng hòa sẽ ủng hộ các ứng viên của ông vào các vị trí cấp cao, danh sách ứng viên mà tổng thống đắc cử đề xuất có thể khiến các thành viên ôn hòa còn lại trong đảng phải cân nhắc, và kiểm chứng mức độ trung thành của các nghị sĩ Cộng hòa với Trump và tầm nhìn của ông.
Việc chọn Rubio làm ngoại trưởng có thể sẽ đem lại sự nhẹ nhõm cho các đối tác của Mỹ lo ngại rằng chính quyền Trump có thể rút lui khỏi mạng lưới liên minh toàn cầu, bao gồm NATO, với quan điểm “Nước Mỹ trên hết” mà Trump đã nhấn mạnh trong chiến dịch tranh cử để quay lại Nhà Trắng.
“Ông ấy sẽ là một người bảo vệ mạnh mẽ cho quốc gia của chúng ta, một người bạn thực sự với các đồng minh của chúng ta, và một chiến binh dũng cảm không bao giờ lùi bước trước kẻ thù,” Trump nói về Rubio trong một tuyên bố. Ngoài việc là một người có quan điểm cứng rắn về Trung Quốc, Rubio, 53 tuổi, cũng là một người chỉ trích mạnh mẽ chính phủ Cộng sản của Cuba và là một người ủng hộ vững chắc cho Israel. Trước đây, ông từng ủng hộ chính sách đối ngoại quyết đoán hơn của Mỹ đối với các đối thủ địa chính trị, mặc dù gần đây quan điểm của ông đã tương đồng hơn với cách tiếp cận chính sách đối ngoại của Trump.
Một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu Rubio có dám đối mặt với Trump hay không, khi lưu ý rằng tổng thống đắc cử có xu hướng coi lòng trung thành cá nhân là một yêu cầu trung tâm đối với các vị trí trong chính quyền. Aaron David Miller, một chuyên gia cấp cao tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, người đã từng phục vụ trong cả chính quyền Đảng Dân chủ và Cộng hòa, cho rằng điều quan trọng là các cố vấn của bất kỳ tổng thống nào cũng cần phải dám đối mặt khi cần thiết, do những thách thức đối ngoại đa dạng mà Trump sẽ đối mặt.
“Tôi đang cố gắng giữ một tâm thế cởi mở,” Miller nói, lưu ý rằng Rubio, nhờ kinh nghiệm trong Quốc hội, có sự hiểu biết về chính sách đối ngoại tốt hơn bất kỳ ứng viên nào khác của Trump.
>> Có thể bạn quan tâm: Theo dõi tin tức cập nhật mới nhất hiện nay tại Golden Fund.
