- Ông Trump đe dọa cắt giảm sâu hơn, chủ yếu nhằm vào phe Dân chủ.
- Thế bế tắc dự kiến kéo dài ít nhất đến thứ Sáu.
Động thái cứng rắn của Tổng thống Trump trong đợt đóng cửa chính phủ
Trong ngày thứ hai của cuộc đóng cửa chính phủ, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ họp với Giám đốc Ngân sách Russell Vought để quyết định cắt giảm ngân sách đối với các "cơ quan của Đảng Dân chủ", một động thái được xem như nhằm gây sức ép lên đối thủ chính trị.
Trên mạng xã hội, ông Trump cho biết: "Tôi không thể tin rằng những người Dân chủ Cấp tiến lại cho tôi cơ hội chưa từng có này". Động thái này diễn ra sau khi ông Trump đã đóng băng các khoản tài trợ cho giao thông liên bang và năng lượng xanh tại các bang có xu hướng ủng hộ Đảng Dân chủ, đồng thời đe dọa sa thải thêm nhiều công chức liên bang. Kế hoạch của ông được dự kiến sẽ loại bỏ 300.000 công chức vào cuối năm.
Ông Trump cũng đề cập đến sự tham gia của ông Vought trong "Dự án 2025", một kế hoạch của Tổ chức Bảo thủ Heritage Foundation kêu gọi thu gọn quy mô chính phủ liên bang một cách triệt để. Nhiều khía cạnh của kế hoạch này, như việc xóa bỏ Bộ Giáo dục và hạn chế quyền lực của chính phủ trong cuộc chiến chống ô nhiễm, đã được chính quyền Trump theo đuổi.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận khả năng hàng nghìn công nhân viên chức có thể bị sa thải, dù không cung cấp chi tiết. Một số liên đoàn lao động đã khởi kiện để ngăn chặn điều này, nhưng tòa án liên bang đã cho phép các đợt sa thải tiếp tục trong khi chờ xét xử.
Phản ứng chính trị và tranh cãi tại Quốc hội
Về phía đối lập, Thượng nghị sĩ Patty Murray, lãnh đạo Đảng Dân chủ trong Ủy ban Phân bổ Ngân sách, cảnh báo rằng việc sa thải thêm sẽ không phá vỡ được thế bế tắc lập pháp.
Bà chỉ trích: "Nếu tổng thống sa thải hàng loạt người, đó không phải do đóng cửa chính phủ - mà là do CHÍNH ÔNG ẤY quyết định sa thải họ... Đe dọa và lựa chọn gây tổn hại cho người dân sẽ không giành được phiếu bầu của tôi."
Cuộc đóng cửa chính phủ lần thứ 15 kể từ năm 1981 đã khiến các hoạt động nghiên cứu khoa học, công bố báo cáo dữ liệu kinh tế và một loạt hoạt động công khác bị đình hoãn. Tuy nhiên, các chương trình phúc lợi lớn như An sinh Xã hội vẫn tiếp tục chi trả.
Bế tắc lập pháp tại Quốc hội đã đóng băng khoảng 1,7 nghìn tỷ USD ngân sách hoạt động cho các cơ quan, tương đương khoảng một phần tư chi tiêu liên bang hàng năm. Phần lớn phần còn lại được dành cho các chương trình y tế, hưu trí và thanh toán lãi cho khoản nợ công đang tăng lên 37,5 nghìn tỷ USD.
Hệ lụy kinh tế - xã hội của đợt tạm đóng cửa Chính phủ
Khoảng 2 triệu công chức liên bang bị tạm ngừng trả lương, trong đó 750.000 người bị yêu cầu ngừng làm việc và số khác, như binh lính và nhân viên Tuần tra Biên giới, phải làm việc mà không được trả lương. Nhiều người có thể đối mặt với khó khăn tài chính nếu bế tắc không được giải quyết trước ngày 15 tháng 10, thời điểm dự kiến phát lương kế tiếp.
Một cuộc đóng cửa kéo dài có nguy cơ làm gián đoạn hoạt động hàng không, đe dọa viện trợ lương thực cho hàng triệu người Mỹ, và gây áp lực lên hoạt động xuất khẩu cùng các đơn đăng ký vay thế chấp. Dù vậy, các đợt đóng cửa trước đây chưa để lại tác động lâu dài lên nền kinh tế Mỹ. Đợt đóng cửa dài nhất kéo dài 35 ngày vào năm 2018-2019 dưới nhiệm kỳ đầu của ông Trump.
Nguyên nhân đóng cửa bắt nguồn từ bất đồng giữa hai đảng về dự luật chi tiêu. Đảng Dân chủ nhấn mạnh rằng bất kỳ dự luật ngân sách nào cũng phải gia hạn các trợ cấp y tế sắp hết hạn, trong khi Đảng Cộng hòa cho rằng hai vấn đề này cần được xử lý riêng rẽ.
Cuộc đóng cửa dự kiến sẽ kéo dài ít nhất đến thứ Sáu, khi Thượng viện nhóm họp trở lại. Dù chiếm đa số tại cả hai viện, Đảng Cộng hòa của ông Trump vẫn cần ít nhất 7 phiếu từ Thượng nghị sĩ Dân chủ để thông qua dự luật ngân sách.
Trong bối cảnh đó, ông Trump đã thể hiện rõ ý định gia tăng sức ép lên các đối thủ bằng cách nhắm mục tiêu vào các chương trình chính phủ mà họ ủng hộ. Phía Dân chủ lên án đây là hành vi "bắt con tin", vô hiệu hóa quyền lực ngân sách của Quốc hội. Ngược lại, phe Cộng hòa ít tỏ ra quan ngại, lập luận rằng chính quyền được quyền ưu tiên chi tiêu khi Quốc hội không hoàn thành trách nhiệm thông qua ngân sách.
>> Xem thêm: Chính phủ Mỹ đứng trước nguy cơ đóng cửa, Tổng thống Trump đe dọa cắt giảm mới.
