- Mỹ và Trung Quốc thống nhất tạm dừng trong một năm việc áp dụng phí cảng đối với tàu của nhau.
- Các khoản phí cảng do ông Trump đưa ra nhằm phục hồi ngành đóng tàu và logistics hàng hải của Mỹ.
- Phí mới khiến doanh nghiệp gấp rút tìm tàu không liên quan đến Trung Quốc, đẩy chi phí vận chuyển tăng cao.
- Ông Bessent cho biết mối đe dọa về hành động của Mỹ tại các cảng đã làm giảm nhu cầu sử dụng tàu Trung Quốc.
Thỏa thuận tạm dừng phí cảng giữa Mỹ và Trung Quốc
Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý vào ngày thứ Năm tạm dừng việc áp dụng các khoản phí cảng trả đũa lẫn nhau đối với tàu của mỗi bên — vốn đã trở thành một yếu tố gây căng thẳng lớn trong cuộc chiến thương mại rộng hơn giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và đẩy chi phí vận tải biển toàn cầu tăng cao.
Động thái này mang lại thời gian hoãn 12 tháng đối với khoản phí ước tính khoảng 3,2 tỷ USD mỗi năm cho các tàu lớn do Trung Quốc chế tạo khi cập cảng Mỹ. Đây là một phần trong các thỏa thuận thương mại đạt được tại Hàn Quốc giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Đầu năm nay, chính quyền Tổng thống Trump đã công bố kế hoạch áp thuế và phí lên các tàu có liên hệ với Trung Quốc nhằm giảm sự thống trị của nước này trong ngành hàng hải toàn cầu và thúc đẩy ngành đóng tàu của Mỹ.
Các hình phạt theo Mục 301 được ban hành sau cuộc điều tra của Mỹ, kết luận rằng sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực hàng hải, logistics và đóng tàu toàn cầu là do các hành vi thương mại không công bằng.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết trên kênh Fox Business Network vào thứ Năm rằng hành động theo Mục 301 hiện đã được tạm hoãn.
Ảnh hưởng và phản ứng từ các bên liên quan
Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) chưa đưa ra bình luận ngay lập tức về việc liệu lệnh tạm hoãn có bao gồm các biện pháp trừng phạt khác của Mỹ hay không, chẳng hạn như đối với các tàu chở ô tô không thuộc Mỹ nhưng được đóng bên ngoài Trung Quốc. Các biện pháp theo Mục 301 này cũng bao gồm mức thuế 100% đối với các cần cẩu cảng được sản xuất tại Trung Quốc.
Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố rằng việc đình chỉ áp dụng đối với các hình phạt theo Mục 301 “liên quan đến lĩnh vực hàng hải, logistics và đóng tàu của Trung Quốc”. Bộ này cũng nói thêm rằng Trung Quốc sẽ tạm dừng các biện pháp đối phó và các khoản phí áp dụng đối với tàu có liên quan đến Mỹ.
Theo các chuyên gia hàng hải, các khoản phí này đã khiến các công ty vận hành tàu, bao gồm COSCO (do Trung Quốc sở hữu) và Matson (có trụ sở tại Mỹ), thiệt hại hàng triệu USD, làm gián đoạn lịch trình của tàu và đẩy chi phí vận chuyển lên cao — những chi phí cuối cùng có thể được chuyển sang người tiêu dùng.
Công ty vận tải biển High-Trend International Group (HTCO) có trụ sở tại Singapore cho biết trong một tuyên bố rằng việc đình chỉ này mang lại lợi ích tức thì và đáng kể cho doanh nghiệp.
“Theo High-Trend, việc đình chỉ đã loại bỏ một chi phí và gánh nặng chính sách kéo dài, vốn ảnh hưởng đến hoạt động logistics hàng hải và các sáng kiến trung hòa carbon của công ty. Diễn biến này được kỳ vọng sẽ giúp giảm đáng kể chi phí vận tải xuyên biên giới, cải thiện dòng tiền ổn định và củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào chiến lược tăng trưởng của HTCO,” tuyên bố cho biết.
Dù các nhà điều hành hàng hải hoan nghênh việc đình chỉ các hình phạt, họ vẫn bày tỏ sự thất vọng trước tình trạng thiếu chắc chắn kéo dài.
Tác động đến ngành đóng tàu Trung Quốc
Ông Bessent cho biết chỉ riêng mối đe dọa về các khoản thuế theo Mục 301 cũng đủ để khiến nhu cầu đối với các tàu do Trung Quốc đóng sụt giảm. “Các nhà đóng tàu Trung Quốc đã chứng kiến sự suy giảm đáng kể trong số lượng đơn hàng,” ông nói.
Các đơn đặt hàng tàu của Trung Quốc đã giảm so với năm ngoái, phản ánh xu hướng suy giảm chung của ngành trong năm nay. Tuy nhiên, dữ liệu cho thấy Trung Quốc vẫn tiếp tục duy trì vị thế thống trị trong lĩnh vực đóng tàu toàn cầu.
Theo phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) dựa trên dữ liệu của S&P Global, các xưởng đóng tàu Trung Quốc đã chiếm tới 53% tổng số đơn đặt hàng tàu toàn cầu tính theo trọng tải trong tám tháng đầu năm 2025.
Chuyên gia hàng hải Simon Heaney, quản lý cấp cao mảng nghiên cứu container tại công ty tư vấn Drewry, chia sẻ trên LinkedIn: “Tôi thực sự hy vọng thỏa thuận này sẽ có tính lâu dài – điều mà đến nay chúng ta vẫn còn thiếu – để ngành vận tải biển có thể tập trung vào sứ mệnh chính của mình là thúc đẩy thương mại toàn cầu.”
>>Xem thêm: Mỹ – Trung áp phí cảng trả đũa, đe dọa leo thang căng thẳng hàng hải
