- Các nhà lãnh đạo EU kêu gọi ngừng bắn, tôn trọng quyền tự quyết của Ukraine
- Đề xuất trao đổi lãnh thổ của Trump khiến Ukraine và EU lo ngại
- Hội nghị thượng đỉnh Putin–Trump sẽ được tổ chức tại căn cứ không quân Alaska
- Nhà Trắng gọi hội nghị thượng đỉnh là một “cuộc lắng nghe”
- Dữ liệu nguồn mở cho thấy Nga đang đẩy mạnh tấn công ở miền đông Ukraine
Đề xuất trao đổi lãnh thổ và lo ngại từ Ukraine – EU
Trump cho biết bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng sẽ liên quan đến một số trao đổi lãnh thổ nhằm mang lại lợi ích cho cả Nga và Ukraine, quốc gia vốn phụ thuộc vào Mỹ như nhà cung cấp vũ khí chính.
Tuy nhiên, vì tất cả các khu vực đang tranh chấp đều nằm trong lãnh thổ Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy và các đồng minh thuộc Liên minh châu Âu lo ngại ông sẽ chịu áp lực phải nhượng lại nhiều hơn so với những gì Nga từ bỏ.
Trong hội nghị thượng đỉnh Mỹ–Nga đầu tiên kể từ năm 2021, Putin và Trump sẽ gặp nhau vào thứ Sáu tại Căn cứ Không quân Elmendorf ở Anchorage, Alaska, theo lời hai quan chức Nhà Trắng.
Chính quyền Trump hôm thứ Ba đã giảm kỳ vọng về tiến triển lớn hướng tới một lệnh ngừng bắn, gọi hội nghị thượng đỉnh này là một “cuộc lắng nghe”.
Theo hướng đó, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Tổng thống muốn trực tiếp đánh giá Putin: “Tổng thống cảm thấy rằng: tôi phải nhìn thẳng vào mắt ông ta qua bàn đàm phán. Tôi cần gặp mặt trực tiếp. Tôi cần nghe từ ông ta một cách riêng tư. Tôi cần đưa ra đánh giá bằng cách quan sát ông ấy,” Rubio nói với đài WABC ở New York hôm thứ Ba.
Ukraine và châu Âu yêu cầu được tham gia bàn đàm phán
Zelenskiy và phần lớn các lãnh đạo châu Âu khẳng định rằng một nền hòa bình lâu dài không thể đạt được nếu Ukraine không có mặt tại bàn đàm phán, và thỏa thuận phải tuân thủ luật pháp quốc tế, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.
Họ sẽ tổ chức một cuộc họp trực tuyến với Trump vào thứ Tư để nhấn mạnh những lo ngại này trước thượng đỉnh với Putin.
“Những cuộc đàm phán thực chất và mang tính xây dựng về chúng tôi nhưng lại không có chúng tôi sẽ không hiệu quả,” Zelenskiy nói trong cuộc phỏng vấn hôm thứ Ba với NewsNation. “Cũng giống như tôi không thể nói điều gì về một quốc gia khác hoặc đưa ra quyết định thay cho quốc gia đó.”
Zelenskiy cho biết Nga phải đồng ý ngừng bắn trước khi thảo luận các vấn đề lãnh thổ. Ông sẽ bác bỏ bất kỳ đề xuất nào từ Nga yêu cầu Ukraine rút quân khỏi khu vực Donbas ở phía đông và nhượng lại các tuyến phòng thủ của mình.
Khi được hỏi lý do tại sao Zelenskiy không tham gia cùng các nhà lãnh đạo Mỹ và Nga tại hội nghị thượng đỉnh ở Alaska, người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt nói với các phóng viên rằng cuộc gặp song phương này do Putin đề xuất và Trump đã chấp nhận để “hiểu rõ hơn” về “cách mà chúng ta có thể, hy vọng, chấm dứt cuộc chiến này.”
Leavitt cho biết Trump sẵn sàng tham gia một cuộc gặp ba bên với Putin và Zelenskiy sau đó.
Tiến triển trên chiến trường và lập trường châu Âu
Sergei Markov, cựu cố vấn Điện Kremlin, cho rằng các bước tiến của Nga có thể làm gia tăng áp lực buộc Ukraine phải nhượng lãnh thổ trong bất kỳ thỏa thuận nào. “Bước đột phá này giống như một món quà cho Putin và Trump trong quá trình đàm phán,” ông nói.
Bất chấp tình trạng thiếu binh lính, quân đội Ukraine cho biết họ đã giành lại hai ngôi làng ở vùng Sumy phía đông vào hôm thứ Hai — một phần của bước phản công nhỏ sau hơn một năm Nga đạt được những tiến bộ chậm rãi, tiêu hao ở khu vực đông nam.
Nga đã mở một cuộc tấn công mới trong năm nay ở Sumy sau khi Putin yêu cầu thiết lập một “vùng đệm” tại đây.
Các nhà lãnh đạo châu Âu cho biết Ukraine phải có khả năng tự vệ nếu muốn đảm bảo hòa bình và an ninh cho châu lục, và họ sẵn sàng đóng góp thêm.
“Ukraine không thể thua cuộc chiến này và không ai có quyền gây áp lực buộc Ukraine đưa ra các nhượng bộ về lãnh thổ hoặc những điều khoản khác, hay đưa ra những quyết định mang dáng dấp đầu hàng,” Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk nói tại một cuộc họp chính phủ. “Tôi hy vọng chúng ta có thể thuyết phục Tổng thống Trump về lập trường của châu Âu.”
Zelenskiy cho biết ông và các lãnh đạo châu Âu “đều ủng hộ quyết tâm của Tổng thống Trump.”
Thủ tướng Hungary Viktor Orban, đồng minh chính của Putin ở châu Âu, là lãnh đạo duy nhất không tham gia tuyên bố đoàn kết của EU. Ông chế giễu các đồng cấp là “bị gạt ra ngoài lề” và tuyên bố Nga đã đánh bại Ukraine.
>> Xem thêm: Nguy cơ bị gạt khỏi tiến trình hòa đàm và bài toán khó cho Ukraine
