- Áp thêm mức thuế 25% như một hình phạt vì Ấn Độ mua dầu từ Nga.
- Thuế quan lên tới 50% đe dọa các nhà xuất khẩu và việc làm tại Ấn Độ.
- Các cuộc đàm phán thất bại bị quy trách cho sai lầm chính trị và bỏ lỡ tín hiệu.
- Giới phân tích cho rằng Ấn Độ nên tận dụng khủng hoảng này để cải cách kinh tế sâu hơn.
Mỹ áp thuế lên tới 50% lên Ấn Độ
Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng gấp đôi thuế nhập khẩu đối với hàng hóa từ Ấn Độ, lên tới 50%, đã chính thức có hiệu lực vào thứ Tư, giáng một đòn nặng nề vào quan hệ giữa hai nền dân chủ lớn vốn trong vài thập kỷ gần đây đã trở thành đối tác chiến lược.
Một mức thuế phạt bổ sung 25% — áp đặt do việc Ấn Độ mua dầu từ Nga — đã được cộng thêm vào mức thuế 25% trước đó mà Trump đã áp lên nhiều mặt hàng nhập khẩu từ quốc gia Nam Á này. Điều này đưa tổng mức thuế lên tới 50% đối với các mặt hàng đa dạng như quần áo, đá quý và trang sức, giày dép, đồ thể thao, đồ nội thất và hóa chất — nằm trong nhóm mức thuế cao nhất mà Mỹ từng áp đặt, và xấp xỉ ngang bằng với mức của Brazil và Trung Quốc.
Các mức thuế mới đe dọa hàng nghìn doanh nghiệp xuất khẩu nhỏ và việc làm tại Ấn Độ, bao gồm cả ở bang Gujarat – quê hương của Thủ tướng Narendra Modi – và được dự báo sẽ gây tổn hại đến tăng trưởng của nền kinh tế lớn phát triển nhanh nhất thế giới.
Không có dấu hiệu nào về việc nối lại đàm phán giữa Washington và New Delhi trong ngày thứ Tư, sau khi năm vòng đàm phán trước đó thất bại trong việc đạt được một thỏa thuận thương mại nhằm cắt giảm thuế quan của Mỹ xuống khoảng 15% – tương tự các thỏa thuận mà Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên minh châu Âu đã ký. Các quan chức từ cả hai phía cho biết các cuộc thảo luận này đã bị chi phối bởi những sai lầm tính toán và tín hiệu bỏ lỡ.
Bộ Thương mại Ấn Độ chưa phản hồi ngay lập tức trước yêu cầu bình luận. Tuy nhiên, một nguồn tin trong chính phủ cho biết New Delhi hy vọng Mỹ sẽ xem xét lại mức thuế bổ sung 25%, đồng thời chính phủ đang lên kế hoạch các biện pháp để giảm thiểu tác động.
Thị trường Ấn Độ không có phản ứng nào trong ngày thứ Tư do các sàn chứng khoán đóng cửa vì một lễ hội Hindu, nhưng trong ngày thứ Ba, các chỉ số chính đã ghi nhận phiên tồi tệ nhất trong ba tháng sau khi có thông báo chính thức từ Washington xác nhận mức thuế bổ sung. Đồng rupee Ấn Độ cũng tiếp tục chuỗi giảm 5 phiên liên tiếp, chốt ở mức thấp nhất trong ba tuần.
Dù những gián đoạn do thuế quan sẽ gây tổn thương, song các chuyên gia cho rằng không hẳn toàn là u ám đối với nền kinh tế lớn thứ năm thế giới, nếu New Delhi có thể đẩy mạnh cải cách và giảm xu hướng bảo hộ trong khi tìm cách giải quyết khủng hoảng với Washington.
Thông báo của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP) gửi đến các nhà vận chuyển cho biết có một khoảng miễn trừ ba tuần đối với các hàng hóa Ấn Độ được xếp lên tàu và đang trên đường sang Mỹ trước thời hạn chót nửa đêm. Ngoài ra, thép, nhôm và các sản phẩm liên quan, xe chở khách, đồng cùng một số mặt hàng khác chịu mức thuế riêng biệt lên tới 50% theo luật thương mại an ninh quốc gia (Điều khoản 232) cũng được miễn trừ.
Các quan chức Bộ Thương mại Ấn Độ cho biết mức thuế trung bình đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ là khoảng 7,5%, trong khi Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) nhấn mạnh rằng Ấn Độ áp thuế lên tới 100% đối với ô tô, và mức thuế trung bình áp dụng với hàng nông sản Mỹ là 39%.
Ấn Độ sẽ được giảm thuế nếu ngừng mua dầu từ Nga?
Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro cho biết Ấn Độ chỉ cần ngừng mua dầu từ Nga để được giảm thuế nhập khẩu của Mỹ.
Ông nói trên Bloomberg Television: “Điều này rất đơn giản, Ấn Độ có thể được giảm ngay 25% thuế vào ngày mai nếu họ ngừng mua dầu Nga và tiếp tay nuôi dưỡng cỗ máy chiến tranh của (Nga).”
Washington cho rằng việc Ấn Độ mua dầu từ Nga đã góp phần tài trợ cho cuộc chiến của Moscow ở Ukraine, đồng thời New Delhi cũng được hưởng lợi từ đó. Tuy nhiên, Ấn Độ bác bỏ cáo buộc này, gọi đó là một tiêu chuẩn kép, đồng thời chỉ ra rằng Mỹ và châu Âu cũng duy trì quan hệ thương mại với Nga.
Trung Quốc vẫn là một trong những khách hàng mua dầu Nga lớn nhất, nhưng Trump cho biết ông chưa cần ngay lập tức xem xét áp thêm các mức thuế tương tự đối với hàng hóa Trung Quốc trong bối cảnh thỏa thuận đình chiến thương mại Mỹ–Trung đang ở giai đoạn nhạy cảm.
Bình luận về mức thuế trừng phạt, Thứ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Kirti Vardhan Singh nói với báo giới: “Chúng tôi đang thực hiện các bước đi phù hợp để điều đó không gây tổn hại cho nền kinh tế, và tôi xin khẳng định sức mạnh của nền kinh tế chúng ta sẽ giúp chúng ta vượt qua giai đoạn này.”
Ông nói thêm: “Mối quan tâm của chúng tôi là an ninh năng lượng, và chúng tôi sẽ tiếp tục mua năng lượng từ bất kỳ quốc gia nào mang lại lợi ích cho chúng tôi.”
Xuất khẩu mất lợi thế cạnh tranh
Theo số liệu của Cục Điều tra Dân số Mỹ, tổng kim ngạch thương mại hàng hóa hai chiều Mỹ – Ấn đạt 129 tỷ USD trong năm 2024, với mức thâm hụt thương mại 45,8 tỷ USD cho phía Mỹ.
Các hiệp hội xuất khẩu ước tính mức thuế mới có thể ảnh hưởng đến gần 55% trong tổng số 87 tỷ USD hàng hóa xuất khẩu của Ấn Độ sang Mỹ, đồng thời tạo lợi thế cho các đối thủ như Việt Nam, Bangladesh và Trung Quốc.
Bà Rajeswari Sengupta, giáo sư kinh tế tại Viện Nghiên cứu Phát triển Indira Gandhi ở Mumbai, cho rằng việc để đồng rupee mất giá “là một cách để gián tiếp hỗ trợ các nhà xuất khẩu” và lấy lại lợi thế cạnh tranh đã mất. Bà nhấn mạnh: “Chính phủ nên áp dụng một chiến lược định hướng thương mại hơn, ít bảo hộ hơn, để thúc đẩy nhu cầu vốn đang chững lại.”
Các mức thuế duy trì ở ngưỡng này có thể làm suy giảm sức hấp dẫn ngày càng tăng của Ấn Độ trong vai trò trung tâm sản xuất thay thế Trung Quốc đối với các mặt hàng như điện thoại thông minh và thiết bị điện tử.
Ông Sujan Hajra, kinh tế trưởng tại Tập đoàn Anand Rathi, cảnh báo: “Có tới 2 triệu việc làm đang đứng trước nguy cơ trong ngắn hạn.” Tuy nhiên, ông lưu ý rằng nhu cầu nội địa vững mạnh sẽ giúp giảm tác động, và Ấn Độ có cơ cấu xuất khẩu đa dạng cùng triển vọng lợi nhuận và lạm phát ổn định.
Sự đối đầu thương mại Mỹ–Ấn cũng đặt ra câu hỏi về mối quan hệ rộng hơn giữa hai nước, vốn là những đối tác an ninh quan trọng có cùng quan ngại về Trung Quốc.
Tuy nhiên, vào ngày thứ Ba, cả hai bên đã phát đi tuyên bố giống hệt nhau, cho biết các quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng hai nước đã có cuộc họp trực tuyến vào thứ Hai và bày tỏ “sự mong muốn tiếp tục tăng cường chiều rộng và chiều sâu của quan hệ song phương.”
>> Xem thêm: Lạm phát giá sản xuất của Mỹ tăng mạnh khi giá hàng hóa và dịch vụ đồng loạt leo thang
