-
Thuế quan của Trump được đưa ra vào thời điểm kinh tế toàn cầu vốn đã dưới mức trung bình.
-
Các biện pháp này được xem là gây bất lợi cho tăng trưởng, làm tăng thêm áp lực lạm phát
-
Những câu hỏi dài hạn đặt ra về vai trò của Mỹ trong nền kinh tế toàn cầu ngày càng tăng.
-
Fitch - cơ quan xếp hạng tín dụng, dự báo thuế quan của Mỹ đối với tất cả hàng nhập khẩu sẽ tăng lên 22%.
Vòng thuế quan thương mại mới nhất của Mỹ được công bố hôm rạng sáng hôm nay (03/04/2025 theo giờ Việt Nam) sẽ làm suy yếu thêm sức mạnh của nền kinh tế thế giới vốn vừa mới phục hồi sau đợt tăng lạm phát hậu đại dịch, đang bị đè nặng bởi nợ kỷ lục và bất ổn do xung đột địa chính trị.
Hành động của Tổng thống Trump và lãnh đạo các quốc gia khác có thể đánh dấu một bước ngoặt cho hệ thống toàn cầu hóa. Từ trước đến nay, hệ thống này vốn coi sức mạnh và độ tin cậy của Mỹ, là điều không cần phải bàn cãi.
"Thuế quan của Trump mang theo nguy cơ phá hủy trật tự thương mại tự do toàn cầu mà chính Hoa Kỳ đã đi đầu kể từ Thế chiến II," Takahide Kiuchi, chuyên gia kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Nomura, cho biết.
Nhưng trong những tháng tới, tác động rõ ràng và đơn giản nhất sẽ là việc tăng giá - và do đó làm giảm nhu cầu - của các loại thuế mới áp dụng cho hàng nghìn mặt hàng được người tiêu dùng và doanh nghiệp trên toàn cầu mua bán.
"Tôi xem đây là sự trượt dốc của kinh tế Mỹ và toàn cầu theo hướng hoạt động kém hiệu quả hơn, bất ổn hơn và có khả năng tiến tới một điều mà chúng ta có thể gọi là suy thoái toàn cầu," Antonio Fatas, nhà kinh tế vĩ mô tại trường kinh doanh INSEAD ở Pháp, nhận định.
>> Xem thêm: Ba điều cần biết trước thềm 'Ngày Giải phóng' của Trump
Trước đó, mức thuế 25% đối với ô tô và phụ tùng ô tô đã được xác nhận.
Trump cho biết các mức thuế này sẽ đưa năng lực sản xuất có tầm quan trọng chiến lược trở lại Hoa Kỳ.
Theo các mức thuế toàn cầu mới do Trump áp đặt, tỷ lệ thuế quan của Mỹ đối với tất cả hàng nhập khẩu đã tăng vọt lên 22% - một mức chưa từng thấy kể từ khoảng năm 1910 - so với chỉ 2,5% vào năm 2024, theo Olu Sonola, trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế Mỹ tại Fitch Ratings.
"Đây là một sự thay đổi cuộc chơi, không chỉ đối với kinh tế Mỹ mà còn đối với kinh tế toàn cầu," Sonola nói. "Nhiều quốc gia có khả năng sẽ rơi vào suy thoái."
Tổng giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva cho biết bà chưa thấy suy thoái toàn cầu trong thời điểm hiện tại. Bà nói thêm rằng IMF dự kiến sẽ sớm có một "điều chỉnh" nhỏ theo hướng giảm đối với dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 là 3,3%.
Tuy nhiên, tác động lên các nền kinh tế quốc gia dự kiến sẽ rất khác nhau, do phổ thuế quan dao động từ 10% đối với Anh đến 49% đối với Campuchia.
Nếu kết quả là một cuộc chiến thương mại rộng lớn hơn, điều đó sẽ gây ra những hậu quả lớn hơn nữa đối với các nhà sản xuất như Trung Quốc, nước này sẽ phải tìm kiếm các thị trường mới khi nhu cầu tiêu dùng trên toàn cầu suy yếu.
Và nếu các mức thuế này đẩy chính nước Mỹ vào suy thoái, điều đó sẽ gây ảnh hưởng nặng nề đến các quốc gia đang phát triển có vận mệnh gắn liền với nền kinh tế lớn nhất thế giới.
"Những gì xảy ra ở Hoa Kỳ không chỉ ở lại Hoa Kỳ," Barry Eichengreen, giáo sư kinh tế và khoa học chính trị tại Đại học California, Berkeley, cho biết.
"Nền kinh tế quá lớn và kết nối với phần còn lại của thế giới thông qua thương mại và dòng vốn để phần còn lại của thế giới không bị ảnh hưởng."
"MỘT THẾ GIỚI ĐẢO LỘN"
Những tác động lan tỏa đối với các nhà hoạch định chính sách ở các ngân hàng trung ương và chính phủ cũng có khả năng rất lớn.
Sự tan vỡ của chuỗi cung ứng mà trong nhiều năm đã giữ giá cả cho người tiêu dùng ổn định có thể dẫn đến một thế giới mà lạm phát có xu hướng "nóng" hơn mức 2% mà các nhà hoạch định chính sách tiền tệ hiện đồng ý là một mục tiêu có thể quản lý được.
Điều đó sẽ làm phức tạp các quyết định cho Ngân hàng Trung ương Nhật Bản, vốn có thể phải đối mặt với áp lực chống lại lạm phát quá cao bằng việc tăng lãi suất nhiều hơn ngay khi các đối tác lớn của họ đang xem xét cắt giảm, và khi nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của họ chịu ảnh hưởng từ các mức thuế của Mỹ.
Các nhà xuất khẩu ô tô như Nhật Bản, bị áp mức thuế đối ứng 24%, và Hàn Quốc, bị áp mức 25%, đã báo hiệu kế hoạch thực hiện các biện pháp khẩn cấp để hỗ trợ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi các mức thuế cao hơn của Mỹ.
Các nền kinh tế có tăng trưởng sản lượng yếu hơn sẽ khiến các chính phủ càng khó khăn hơn trong việc trả khoản nợ kỷ lục 318 nghìn tỷ đô la trên toàn cầu và tìm tiền cho các ưu tiên ngân sách khác nhau, từ chi tiêu quốc phòng đến hành động vì khí hậu và phúc lợi.
Và điều gì sẽ xảy ra nếu các mức thuế không mang lại mục tiêu thường được Trump tuyên bố là khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất trong nước của Mỹ, khi mà tình trạng thiếu hụt lao động trong nước đã diễn ra ở một quốc gia gần như có việc làm đầy đủ?
Một số người cho rằng ông ấy đang tìm kiếm những cách khác để xóa bỏ thâm hụt thương mại toàn cầu của Mỹ, điều khiến ông ấy rất khó chịu - ví dụ như yêu cầu các nước khác tham gia vào việc tái cân bằng tỷ giá hối đoái có lợi cho các nhà xuất khẩu Mỹ.
"Chúng tôi sẽ tiếp tục thấy ông ấy đưa ra những cách đối phó có khả năng rủi ro hơn để giải quyết sức mạnh liên tục của đồng đô la," Freya Beamish, chuyên gia kinh tế trưởng tại công ty chiến lược đầu tư TS Lombard, nhận định.
Những động thái như vậy có thể gây nguy hiểm cho vị thế đặc quyền của đồng đô la như là đồng tiền dự trữ toàn cầu được ưa chuộng - một kết quả mà ít người dự đoán, đơn giản chỉ vì hiện tại không có lựa chọn thay thế thực sự nào cho đồng đô la.
Tuy nhiên, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu Christine Lagarde hôm thứ Tư đã phát biểu tại một sự kiện ở Ireland rằng châu Âu cần hành động ngay bây giờ và đẩy nhanh các cải cách kinh tế để cạnh tranh trong cái mà bà gọi là một "thế giới đảo lộn".
"Mọi người đều hưởng lợi từ một cường quốc, Hoa Kỳ, cam kết một trật tự đa phương, dựa trên luật lệ," bà nói về thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh với lạm phát thấp và thương mại ngày càng tăng trong một nền kinh tế toàn cầu mở.
"Ngày nay chúng ta phải đối mặt với sự khép kín, phân mảnh và bất ổn."
