Trump khẳng định sẽ không để Kênh đào Panama rơi vào tay những kẻ xấu. Ông cáo buộc Panama áp dụng mức phí quá cao đối với việc sử dụng kênh đào, gây ảnh hưởng tiêu cực đến lợi ích kinh tế toàn cầu. Quyền kiểm soát Kênh đào Panama đã được Hoa Kỳ chuyển giao cho Panama vào năm 1999 theo Hiệp định Torrijos-Carter.
Trump tuyên bố sẵn sàng giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama
Tổng thống đắc cử Donald Trump tuyên bố sẵn sàng giành lại quyền kiểm soát của Hoa Kỳ đối với Kênh đào Panama, chỉ trích Panama vì áp dụng mức phí mà ông cho là quá cao đối với tuyến đường thương mại trọng yếu này. Phát ngôn của Trump đã ngay lập tức vấp phải sự phản đối gay gắt từ Tổng thống Panama, Jose Raul Mulino. Trong bài phát biểu trước những người ủng hộ tại Arizona, Trump khẳng định sẽ không để Kênh đào Panama "rơi vào tay những kẻ xấu" và bày tỏ lo ngại về khả năng ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc đối với tuyến giao thương chiến lược này.
Ngay sau đó, ông đã đăng một hình ảnh trên Truth Social với một lá cờ Hoa Kỳ tung bay trên một vùng nước hẹp, kèm theo bình luận: “Chào mừng đến với Kênh đào Hoa Kỳ!” "Có ai từng nghe về kênh đào Panama chưa? Nó được trao cho Panama và người dân Panama nhưng có các điều khoản. Nếu các nguyên tắc, cả đạo đức lẫn pháp lý, của cử chỉ cao thượng này không được tuân theo, chúng ta sẽ đòi kênh đào lại Panama một cách nhanh chóng và không do dự", ông Trump phát biểu trước người ủng hộ tại bang Arizona.
Ông Trump cho rằng hiệp ước chuyển giao quyền kiểm soát Kênh đào Panama cũng bao gồm quyền cho Mỹ lấy lại nó nếu các nguyên tắc pháp lý và thỏa thuận không được đảm bảo. Ông nhấn mạnh rằng việc không tuân thủ các điều khoản này sẽ buộc Mỹ phải hành động và lấy lại Kênh đào Panama để đảm bảo quyền lợi của mình.
Trong một video được Tổng thống Panama, Jose Raul Mulino, công bố vào chiều Chủ nhật, ông khẳng định rằng chủ quyền của Panama là bất khả xâm phạm và bác bỏ mọi cáo buộc về ảnh hưởng của Trung Quốc đối với việc quản lý Kênh đào Panama. Ông cũng bảo vệ chính sách định giá phí qua kênh, nhấn mạnh rằng mức phí được thiết lập dựa trên các cơ sở kinh tế vững chắc, không phải sự tùy tiện. Mặc dù Trung Quốc không trực tiếp kiểm soát hoặc quản lý kênh đào, một công ty con của CK Hutchison Holdings (0001.HK) có trụ sở tại Hồng Kông đã từ lâu vận hành hai cảng chiến lược tại cửa ngõ Caribbean và Thái Bình Dương của tuyến đường này.
>> Xem thêm:
- Trump thắng cử: Cổ phiếu tăng, thuế quan chưa rõ đến 2025.
- Trump: Ảnh hưởng lớn đến chính sách kinh tế toàn cầu trước khi nhậm chức.
Phản ứng của tổng thống Panama và lời tuyên bố của Trump
Hoa Kỳ là quốc gia xây dựng và quản lý Kênh đào Panama cùng một số khu vực xung quanh trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, vào năm 1977, Hoa Kỳ và Panama đã ký kết hai hiệp định, mở đường cho việc chuyển giao quyền kiểm soát hoàn toàn Kênh đào cho Panama. Quá trình này hoàn tất vào năm 1999, sau một giai đoạn quản lý chung. Tổng thống Panama, Jose Raul Mulino, khẳng định trong bài viết đăng tải trên trang X: "Mỗi mét vuông của Kênh đào Panama và khu vực xung quanh thuộc về Panama và sẽ tiếp tục thuộc về Panama." Đáp lại, Trump tuyên bố: "Chúng ta sẽ xem sao!"
Kênh đào Panama là tuyến giao thương quan trọng, cho phép lên tới 14.000 tàu thuyền qua lại mỗi năm, chiếm 2,5% thương mại hàng hải toàn cầu. Tuyến đường này có vai trò then chốt trong việc nhập khẩu ô tô và hàng hóa từ châu Á, cũng như xuất khẩu các sản phẩm như khí thiên nhiên hóa lỏng của Mỹ. Hiện vẫn chưa rõ Trump sẽ làm thế nào để giành lại quyền kiểm soát kênh đào, và ông sẽ không có cơ sở pháp lý quốc tế nếu quyết định thực hiện động thái này.
Đây không phải là lần đầu tiên Trump công khai đề xuất mở rộng lãnh thổ. Trong những tuần gần đây, ông đã nhiều lần nhắc đến ý tưởng biến Canada thành một bang của Hoa Kỳ, mặc dù mức độ nghiêm túc của ông đối với vấn đề này vẫn chưa rõ ràng. Trong nhiệm kỳ tổng thống 2017-2021, Trump từng bày tỏ ý định mua Greenland, một lãnh thổ tự trị của Đan Mạch, và bị chính phủ Đan Mạch từ chối công khai trước khi có bất kỳ cuộc đàm phán nào.
Trump một lần nữa nhắc lại ý tưởng này trong một tuyên bố vào Chủ nhật, khi ông công bố lựa chọn Ken Howery, cựu đại sứ Mỹ tại Thụy Điển, làm đại sứ Mỹ tại Đan Mạch. "Vì lý do An ninh Quốc gia và Tự do toàn cầu, Hoa Kỳ cho rằng quyền sở hữu và kiểm soát Greenland là một yếu tố thiết yếu," ông viết trên Truth Social.
>> Bài viết liên quan:
- Dự luật chi tiêu thất bại tại Hạ viện, nguy cơ chính phủ Mỹ đóng cửa cận kề.
- Nga sẵn sàng thỏa hiệp với Trump về cuộc chiến ở Ukraine.
