Trái phiếu và vàng luôn được xem là “bến đỗ an toàn” cho nhà đầu tư trong những thời kỳ kinh tế bất ổn và lạm phát gia tăng. Nhưng liệu giá trái phiếu Hoa Kỳ và giá vàng có thật sự chuyển động đồng thuận hay không? Bài viết này của Golden Fund sẽ giúp bạn khám phá mối quan hệ phức tạp và biến động giữa hai kênh đầu tư này, từ đó hiểu rõ hơn cách tận dụng chúng trong chiến lược đầu tư hiệu quả.
Trái phiếu Hoa Kỳ là gì?
Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của tổ chức phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu. Khi mua một trái phiếu, nhà đầu tư cho tổ chức phát hành vay một mức vốn (tương ứng với mệnh giá của trái phiếu) và nhận được khoản lãi định kỳ theo tỷ lệ lãi suất nhất định. Người phát hành trái phiếu có thể là doanh nghiệp (trái phiếu doanh nghiệp) hoặc tổ chức chính quyền như: Chính phủ (công trái hay trái phiếu chính phủ), kho bạc Nhà nước (trái phiếu kho bạc).
Từ đó có thể hiểu trái phiếu Hoa Kỳ là loại chứng khoán nợ do Bộ Tài chính Hoa Kỳ phát hành nhằm huy động vốn cho các hoạt động chi tiêu của chính phủ liên bang. Trái phiếu Hoa Kỳ được xem là tài sản rất an toàn vì được Chính phủ Hoa Kỳ bảo đảm, và thường được dùng làm chuẩn mực để đánh giá rủi ro cũng như lợi suất trên thị trường tài chính toàn cầu.
>> Xem thêm: Trái phiếu chính phủ dành cho ai?
Một số thuật ngữ liên quan đến trái phiếu
Để hiểu rõ hơn về cách hoạt động và đặc điểm của trái phiếu, nhà đầu tư cần nắm vững được một số thuật ngữ cơ bản thường gặp. Điển hình:
-
Trái chủ: là người sở hữu trái phiếu (người cho tổ chức phát hành trái phiếu vay tiền)
-
Mệnh giá trái phiếu: là giá trị được ghi trên trái phiếu (tương ứng với số vốn gốc)
-
Giá phát hành: là giá bán ra của trái phiếu tại thời điểm phát hành. Thông thương giá phát hành được xác định theo tỷ lệ phần trăm (%) của mệnh giá.
-
Giá trái phiếu: là mức giá giao dịch, mua và bán trái phiếu trên thị trường vào một thời gian xác định
-
Kỳ hạn trái phiếu: Là thời gian được tính từ lúc phát hành cho đến khi đáo hạn; theo đó ngày đáo hạn là ngày mà tổ chức phát hành phải mua lại trái phiếu.
-
Lãi suất trái phiếu (Coupon): là loại lãi suất của tổ chức phát hành cam kết hoàn trả cho nhà đầu tư. Lãi suất trái phiếu có thể là thả nổi hoặc cố định, được trả theo kỳ hạn theo quy định rõ ràng trong bản cáo bạch trái phiếu.
-
Lợi suất trái phiếu (Yield): là tỷ suất lợi nhuận thực tế mà nhà đầu tư thu được từ trái phiếu, tính theo giá thị trường hiện tại của trái phiếu. Giá trái phiếu và lợi suất trái phiếu thường có mối quan hệ nghịch đảo, khi giá trái phiếu tăng, lợi suất trái phiếu giảm và ngược lại.
Lưu ý: Sự khác biệt nhau giữa lãi suất và lợi suất trái phiếu ở chỗ, lãi suất trái phiếu được tính theo mệnh giá trái phiếu nhằm xác định khoản lãi phải trả, trong khi đó lợi suất trái phiếu là khoản lợi nhuận thực tế tính theo giá thị trường nhằm đánh giá hiệu quả đầu tư, so sánh lợi nhuận.
Trái phiếu Hoa Kỳ và giá vàng có mối tương quan như thế nào?
Mối quan hệ không đồng nhất giữa Vàng và trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ
Mối tương quan giữa vàng với trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ thể hiện sự phức tạp thú vị, không thể mô tả đơn giản. Khác với mối quan hệ nghịch đảo dễ đoán giữa vàng và cổ phiếu, vàng và trái phiếu lại có mối tương quan không đồng nhất mà thay đổi tùy theo điều kiện vĩ mô kinh tế.
Ảnh hưởng của tăng trưởng và lạm phát đến tương quan
Mối quan hệ này biến đổi dựa trên các điều kiện vĩ mô kinh tế hiện hành, đặc biệt là sự tương tác giữa kỳ vọng tăng trưởng và lạm phát.
Khi vàng và trái phiếu tăng giá
Trong những môi trường kinh tế yếu kém, đặc trưng bởi tăng trưởng thấp và rủi ro giảm phát, cả trái phiếu và vàng thường đều hoạt động tốt, như đã thấy trong thời kỳ Đại khủng hoảng những năm 1930 và thập niên 2000 sau cú sốc dot-com. Trong các kịch bản này, việc bảo toàn vốn trở nên ưu tiên hàng đầu, tạo lợi ích đồng thời cho cả hai loại tài sản.
Vàng tăng, trái phiếu giảm
Ngược lại, các giai đoạn lạm phát tăng cao đi kèm với tăng trưởng kinh tế thấp hoặc âm lại tạo ra “cơn bão hoàn hảo” cho vàng trong khi làm tổn thương thị trường trái phiếu. Tình huống “lạm phát đình trệ” (stagflation) này, điển hình trong cuối những năm 1960, suốt thập niên 1970 và ngày càng rõ nét hơn trong những năm gần đây, tạo ra sự phân kỳ rõ rệt trong hiệu suất giữa vàng và trái phiếu.
Fed, lãi suất và dòng vốn dịch chuyển
Suy thoái kinh tế kích hoạt một mô hình dòng vốn có thể dự đoán: nhà đầu tư rút khỏi cổ phiếu, tìm đến sự an toàn tương đối và lợi suất ổn định của trái phiếu. Khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cắt giảm lãi suất để kích thích nền kinh tế, lãi suất thực (lãi suất danh nghĩa trừ đi lạm phát) thường giảm — tạo môi trường mà giá vàng tăng vọt giữa lúc đồng USD yếu và sự bất ổn thương mại.
Xu hướng hiện tại: Vàng có lợi thế trái phiếu hơn?
Sự kết hợp giữa mức nợ chưa từng có, các chính sách tiền tệ hậu đại dịch và khả năng kiểm soát đường cong lợi suất tạo ra một môi trường thị trường trái phiếu ít có tiền lệ trong lịch sử — điều này có thể làm tăng sức hấp dẫn của vàng như một kênh lưu trữ giá trị thay thế trong thời gian hiện nay.
Tóm lại, mối tương quan giữa vàng và trái phiếu kho bạc Mỹ rất phức tạp và thay đổi theo tình hình kinh tế. Trái phiếu thường là kênh an toàn khi kinh tế yếu, trong khi vàng bảo vệ giá trị tốt khi lạm phát cao hoặc “lạm phát đình trệ”. Nhà đầu tư cần theo dõi kỹ các yếu tố kinh tế và chính sách tiền tệ để điều chỉnh chiến lược, tận dụng lợi thế của cả hai loại tài sản nhằm đa dạng hóa và bảo vệ danh mục đầu tư. Trong bối cảnh nhiều bất định hiện nay, vàng ngày càng trở thành lựa chọn thay thế quan trọng bên cạnh trái phiếu Mỹ.
