Tổng thống Donald Trump đang theo đuổi một chiến lược thương mại đầy táo bạo với mục tiêu thúc đẩy sản xuất nội địa.
Tổng thống Donald Trump đang triển khai một chiến lược thương mại quyết liệt nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước. Bằng cách áp đặt thuế quan lên các đối tác thương mại chủ chốt, chính quyền của ông hy vọng sẽ khuyến khích doanh nghiệp đưa dây chuyền sản xuất trở về Mỹ. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra những lo ngại về tác động tiêu cực đối với nền kinh tế, khi mà những thay đổi đột ngột trong chính sách thường gắn liền với sự suy giảm tăng trưởng.
Một bài học lịch sử quan trọng có thể rút ra từ thập niên 1930, khi Tổng thống Franklin Roosevelt triển khai chương trình New Deal nhằm kích thích kinh tế. Dù mục tiêu của ông là phục hồi nền kinh tế Mỹ, nhưng những chính sách can thiệp sâu rộng của chính phủ lại khiến doanh nghiệp mất niềm tin và chậm trễ trong việc mở rộng đầu tư, dẫn đến tình trạng trì trệ kéo dài.
Dù Roosevelt và Trump có vẻ là hai nhân vật đối lập, nhưng cả hai đều có phong cách lãnh đạo cứng rắn và không ngần ngại thách thức những thế lực mà họ coi là trở ngại đối với chính sách của mình. Roosevelt từng công khai chỉ trích giới tài phiệt Phố Wall, trong khi Trump thường nhắm vào các tập đoàn đa quốc gia và các chính sách thương mại tự do. Cả hai đều sử dụng ngôn ngữ mạnh mẽ để củng cố hình ảnh của mình trước công chúng.
Sự bất ổn trong chính sách và hệ lụy kinh tế
Roosevelt tin rằng việc tái cấu trúc nền kinh tế sẽ mang lại sự công bằng và thịnh vượng. Tuy nhiên, nhiều chính sách của ông lại làm gia tăng bất ổn. Chẳng hạn, chính sách nông nghiệp của New Deal hạn chế sản lượng để tăng giá nông sản, ngay cả khi nhiều người Mỹ đang đối mặt với cảnh nghèo đói. Các biện pháp kiểm soát giá cả và can thiệp vào thị trường khiến doanh nghiệp lo lắng về những thay đổi không lường trước từ chính phủ.
Hậu quả là nền kinh tế Mỹ không thể phục hồi mạnh mẽ trong suốt thập niên 1930. Tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức cao, đầu tư doanh nghiệp trì trệ và tăng trưởng chỉ diễn ra theo từng đợt ngắn. Nhà kinh tế học George Selgin lập luận rằng chính sự thiếu chắc chắn trong chính sách là nguyên nhân chính dẫn đến thất bại của New Deal.
Một mô hình tương tự đang diễn ra dưới thời chính quyền Trump. Các chỉ số đo lường mức độ bất ổn chính sách tại Mỹ đã tăng lên mức kỷ lục. Các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch dài hạn khi phải đối mặt với những quyết định thuế quan thay đổi liên tục. Từ góc độ lịch sử, các nhà kinh tế đã cảnh báo rằng bảo hộ thương mại có thể làm sụp đổ dòng chảy thương mại toàn cầu, giống như những gì đã xảy ra vào đầu thập niên 1930.
Một ví dụ rõ nét là cách Trump xử lý thuế nhập khẩu thép và nhôm từ Canada. Chỉ trong vài giờ, ông thay đổi lập trường từ việc đề xuất mức thuế 50% sang việc rút lại quyết định. Những động thái như vậy làm gia tăng sự hoài nghi của giới đầu tư về tính ổn định của chính sách kinh tế Mỹ.
Tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ vẫn cao
>> Xem thêm: Donald Trump đe dọa áp thuế 200% với EU: Căng thẳng thương mại tăng từ mối quan hệ Mỹ - EU
Những nguy cơ trong tương lai
Lịch sử đã cho thấy rằng sự bất ổn chính sách có thể đẩy nền kinh tế vào suy thoái. Khi Roosevelt áp dụng thuế lợi nhuận chưa phân phối vào năm 1936, thị trường chứng khoán lao dốc 35%, đầu tư suy giảm mạnh, và nhiều doanh nghiệp ngừng mở rộng sản xuất. Đây được gọi là "Suy thoái Roosevelt."
Giờ đây, các dấu hiệu tương tự đang xuất hiện. Một số chuyên gia cảnh báo rằng Mỹ có thể đối mặt với một cú sốc kinh tế do chính sách thuế quan và những thay đổi khó lường trong chính sách thương mại. Nếu chính quyền Trump tiếp tục theo đuổi cách tiếp cận hiện tại, có thể sẽ quá muộn để đảo ngược tác động tiêu cực đối với nền kinh tế.
Bất ổn kinh tế và tác động tiêu cực đến thị trường chứng khoán dưới thời Roosevelt
>> Xem thêm: Nga Gửi Danh Sách Yêu Cầu Đến Mỹ: Điều Kiện Chấm Dứt Xung Đột Ukraine
Những người ủng hộ Trump có thể cho rằng chiến lược này nhằm khôi phục vị thế sản xuất của Mỹ. Tuy nhiên, bài học từ thời Roosevelt cho thấy rằng sự bất ổn chính sách không chỉ làm giảm niềm tin của doanh nghiệp mà còn có thể kéo nền kinh tế vào khủng hoảng. Nếu không có những điều chỉnh phù hợp, chính quyền Trump có nguy cơ lặp lại những sai lầm trong quá khứ, dẫn đến một cuộc suy thoái mang tên ông.
