Malaysia đang thương lượng để giảm mức thuế Mỹ áp xuống còn 20%, nhưng từ chối các yêu cầu về ưu đãi thuế cho xe điện Mỹ, quyền sở hữu nước ngoài và trợ cấp ngư nghiệp. Nước này cũng chịu áp lực từ Washington liên quan đến việc trung chuyển chip AI sang Trung Quốc, dù đã siết quy định xuất khẩu. Chính phủ Malaysia đặt “lằn ranh đỏ” trong đàm phán để bảo vệ lợi ích nội địa và nhóm cử tri chủ chốt.
Chính phủ Malaysia muốn giảm thuế của tổng thống Trump xuống 20% nhưng từ chối một số yêu cầu từ Mỹ
Chính phủ Malaysia đang tìm cách hạ mức thuế mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp đặt xuống khoảng 20%, nhưng lại tỏ ra không sẵn lòng đáp ứng một số yêu cầu liên quan đến xe điện và quyền sở hữu nước ngoài, theo các nguồn tin tin cậy.
Theo đó, các nhà đàm phán của Thủ tướng Anwar Ibrahim đang nỗ lực thương lượng để có mức thuế thấp hơn mức 25% dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 1/8 — hướng tới mức thuế tương đương với các nước láng giềng trong khu vực như Indonesia và Việt Nam.
Cho đến nay, Malaysia đã đạt được một số tiến bộ trong việc giải quyết quan ngại của Mỹ liên quan đến việc buôn lậu chip bán dẫn hiệu suất cao. Tuy nhiên, Kuala Lumpur vẫn kháng cự các yêu cầu từ Washington như: gia hạn ưu đãi thuế cho xe điện Mỹ, nới giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài trong các lĩnh vực nhạy cảm như năng lượng và tài chính, cũng như cắt giảm trợ cấp cho ngư dân trong nước — một nhóm cử tri quan trọng.
Đầu tháng này, Bộ trưởng Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Zafrul Aziz từng bày tỏ lạc quan rằng Malaysia có thể đạt được thỏa thuận để hạ thuế. Tuy nhiên, gần đây ông cũng cảnh báo về những hiệp định có thể gây bất lợi nếu không được thực hiện kỹ lưỡng, cho thấy tình thế khó xử của các nền kinh tế nhỏ, phụ thuộc vào thương mại, trong các cuộc đàm phán vốn mang tính khó đoán với chính quyền Trump.
Thủ tướng Anwar hôm thứ Hai cũng khẳng định rằng chính phủ Malaysia đặt ra “lằn ranh đỏ” trong đàm phán thương mại, đặc biệt là với các chính sách liên quan đến ưu đãi cho người Mã Lai và người bản địa.
Malaysia chịu áp lực ngày càng lớn từ Washington về chip AI xuất sang Trung Quốc
Nhiều quốc gia trong khu vực Đông Nam Á cũng đang đối mặt với sự thất vọng trong quá trình đàm phán thương mại với chính quyền Tổng thống Donald Trump. Vào đầu tháng 7, phía Mỹ bất ngờ tuyên bố rằng Mỹ và Việt Nam đã đồng ý mức thuế 20%. Tuy nhiên, Việt Nam cho biết các nhà đàm phán vẫn đang tiếp tục làm việc để hoàn thiện các điều khoản của thỏa thuận.
Bộ Công Thương Quốc tế và Công nghiệp Malaysia (MITI) từ chối bình luận về vấn đề này. Nhà Trắng, Bộ Thương mại Mỹ và Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cũng không phản hồi các yêu cầu bình luận.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt phát biểu trong buổi họp báo hôm thứ Hai rằng: “Nhóm phụ trách thương mại và cả Tổng thống vẫn đang tích cực đàm phán với các quốc gia trên toàn thế giới.”
Malaysia đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ phía Washington liên quan đến cáo buộc rằng nước này là điểm trung chuyển chip AI tiên tiến từ Mỹ sang Trung Quốc. Mỹ đã cấm hiệu quả việc bán các loại chip tiên tiến cho Trung Quốc kể từ năm 2022, dù tuần trước chính quyền Trump đã cho phép Nvidia Corp. nối lại việc xuất khẩu chip H20.
Dù Malaysia khẳng định chưa phát hiện bằng chứng cho thấy có hành vi trung chuyển, nước này vẫn đã siết chặt các yêu cầu trong ngành. Hiện tại, các cá nhân và công ty muốn xuất khẩu chip AI hiệu suất cao của Mỹ phải có giấy phép, đồng thời có nghĩa vụ thông báo cho Bộ Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia (MITI) nếu biết hoặc có lý do hợp lý để nghi ngờ rằng các sản phẩm đó có thể bị sử dụng sai mục đích hoặc dùng cho các hoạt động bị hạn chế.
Vấn đề chip AI có thể là phần dễ giải quyết hơn trong đàm phán, do Malaysia muốn duy trì vai trò trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, các yêu cầu khác từ phía Mỹ có thể là rào cản lớn hơn cho việc đạt được một thỏa thuận.
Xe điện, Ngư nghiệp – Malaysia chần chừ trước yêu cầu từ Mỹ
Các quan chức Malaysia tỏ ra do dự trong việc gia hạn chính sách miễn thuế cho xe điện (EV) sản xuất tại Mỹ, vì điều đó có thể buộc họ phải cung cấp ưu đãi thuế tương tự cho các quốc gia khác, theo các nguồn thạo tin. Chính sách hiện tại của Malaysia — miễn thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt đối với EV nhập khẩu — dự kiến sẽ kết thúc vào tháng 12 năm nay.
Không rõ vì sao Mỹ — quốc gia cũng sắp chấm dứt chương trình ưu đãi thuế cho xe điện của mình — lại muốn tiếp cận thị trường EV của Malaysia, nhất là khi các nhà sản xuất Mỹ có hiện diện rất nhỏ tại đây. Trong nửa đầu năm nay, các công ty Trung Quốc (bao gồm BYD) chiếm gần một nửa số lượng đăng ký xe điện mới tại Malaysia.
Một điểm chưa chắc chắn khác là việc Malaysia có thể dễ dàng sửa đổi các quy định về sở hữu nước ngoài hay không. Bộ trưởng Thương mại Zafrul từng phát biểu rằng một số yêu cầu của Mỹ có thể không công bằng với Malaysia, và cảnh báo rằng chính phủ sẽ cần tham vấn các bên liên quan trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào, theo Free Malaysia Today trong tháng này.
Ngoài ra, các nhà đàm phán Malaysia cũng coi yêu cầu của Mỹ về việc cắt giảm trợ cấp cho ngành ngư nghiệp và giảm tình trạng đánh bắt quá mức là sự can thiệp vào chính sách nội bộ. Phần lớn ngư dân ở Malaysia là người Mã Lai — nhóm cử tri chủ chốt đối với chính phủ.
Thỏa thuận thương mại với Mỹ có ý nghĩa quan trọng đối với Malaysia, quốc gia đã theo đuổi đàm phán trong nhiều tháng qua. Chính phủ trước đó từng tuyên bố sẽ điều chỉnh giảm mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm nay (hiện đang ở mức khoảng 4.5% đến 5.5%), và mức điều chỉnh sẽ phụ thuộc vào mức thuế mà Mỹ áp dụng.
Theo dữ liệu từ Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR), Mỹ ghi nhận thâm hụt thương mại hàng hóa với Malaysia là 24,8 tỷ USD trong năm ngoái.
>> Xem thêm: Trump áp thuế 19% lên hàng hóa Indonesia trong thỏa thuận mới nhất, EU chuẩn bị đáp trả
