- Trump đã xáo trộn cách tiếp cận của Mỹ với Nga
- Việc loại Ukraine, châu Âu khỏi các cuộc đàm phán làm dấy lên lo ngại
- Các quan chức tình báo cho biết không có bằng chứng nào cho thấy mục tiêu chiến tranh của Putin đã thay đổi
Khi Tổng thống Nga Vladimir Putin phát động cuộc xâm lược Ukraine gần ba năm trước, Tổng thống Mỹ khi đó là Joe Biden đã có lập trường kiên quyết ủng hộ Kyiv, xây dựng một liên minh vững chắc với các đồng minh châu Âu và huy động các cố vấn kỳ cựu nhằm cô lập Moscow về kinh tế và ngoại giao.
Cách tiếp cận của Washington đã thay đổi hoàn toàn sau cuộc gặp đầu tiên hôm thứ Ba giữa các nhà đàm phán Mỹ và Nga.
Các quan chức Mỹ đã gặp gỡ phía Nga chỉ một tháng sau khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng, trong khi Ukraine và các đối tác NATO bị gạt ra ngoài lề bởi một đội ngũ cố vấn còn non kinh nghiệm của Trump. Trong khi đó, Putin đã được nhận nhượng bộ ngay cả trước khi các cuộc đàm phán bắt đầu.
Việc Trump vội vã tìm cách chấm dứt cuộc chiến của Nga tại Ukraine đã làm dấy lên lo ngại về một thỏa thuận hòa bình với Putin có thể làm suy yếu Kyiv và an ninh của châu Âu, đồng thời thay đổi cục diện địa chính trị.
“Điều thực sự đáng lo ngại là Trump đã đưa Nga từ vị thế một quốc gia bị cô lập trở thành đối tác đáng giá chỉ trong vài ngày. Điều đó phải trả giá,” – Brett Bruen, cựu cố vấn chính sách đối ngoại trong chính quyền Obama, nhận xét.
CÁC NHÂN TỐ CHÍNH BỊ LOẠI KHỎI ĐÀM PHÁN
Cuộc gặp tại Riyadh đánh dấu lần đầu tiên Mỹ và Nga thảo luận về cuộc xung đột chết chóc nhất tại châu Âu kể từ Thế chiến thứ Hai. Kết quả của cuộc họp là việc hai bên đồng ý thành lập các nhóm đàm phán cho các cuộc gặp tiếp theo, đồng thời khôi phục hoạt động bình thường của các phái bộ ngoại giao của nhau – một dấu hiệu cho thấy sự tan băng trong quan hệ vốn bị đóng băng lâu nay.
Ngay trước cuộc đàm phán, các chính trị gia châu Âu đã cáo buộc Trump đã trao những nhượng bộ miễn phí cho Moscow vào tuần trước bằng cách loại trừ khả năng Ukraine gia nhập NATO và tuyên bố rằng Kyiv đang ảo tưởng nếu nghĩ có thể giành lại 20% lãnh thổ hiện do Nga kiểm soát. Một số nhà phê bình lên án Trump vì hành động mà họ cho là sự nhượng bộ trước Nga.
Việc Ukraine bị loại khỏi cuộc gặp hôm thứ Ba đã đánh dấu sự thay đổi rõ rệt so với quan điểm của chính quyền Biden và NATO, vốn luôn nhấn mạnh nguyên tắc "không có gì về Ukraine mà không có Ukraine". Kyiv đã tuyên bố rằng họ sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào được áp đặt mà không có sự đồng thuận của họ.
Việc các đại diện châu Âu vắng mặt cũng làm gia tăng lo ngại của các đồng minh Mỹ về việc liệu Trump có sẵn sàng nhượng bộ quá nhiều trước Putin mà không nhận được lợi ích nào đáng kể hay không. Điều này đã thúc đẩy các chính phủ châu Âu thảo luận về khả năng đóng góp lực lượng gìn giữ hòa bình để hỗ trợ bất kỳ thỏa thuận nào liên quan đến Ukraine.
Trump nói với các phóng viên hôm thứ Ba rằng ông không phản đối việc triển khai các lực lượng này. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố Moscow sẽ không chấp nhận quân đội NATO hiện diện tại Ukraine, cho thấy Nga có thể sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa hiệp lớn nào.
Không có dấu hiệu nào cho thấy phía Nga đã đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào trong cuộc họp.
Cuộc gặp chứng kiến Lavrov và cố vấn chính sách đối ngoại của Kremlin, Yuri Ushakov – hai nhân vật kỳ cựu với tổng cộng 34 năm kinh nghiệm trong các vai trò hiện tại – đối mặt với ba trợ lý của Trump, những người chỉ mới nhậm chức một tháng: Ngoại trưởng Marco Rubio, Cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz và Đặc phái viên Steve Witkoff.
“Nhóm Mỹ gần như không có kinh nghiệm trong các cuộc đàm phán quốc tế cấp cao, không có chuyên môn khu vực về Ukraine và Nga, và cũng không có kiến thức về ngoại ngữ liên quan,” – Timothy Snyder, giáo sư tại Đại học Yale và chuyên gia về Nga, viết trên mạng xã hội X. “Không thể nói điều đó về phía Nga.”
Một quan chức trong chính quyền Trump nói rằng Washington không thể giúp thúc đẩy hòa bình lâu dài nếu tiếp tục theo đuổi chính sách thiếu cam kết như trước, dẫn đến cái chết và sự tàn phá kéo dài ở Ukraine.
"Tổng thống Trump đã xây dựng một đội ngũ mạnh mẽ, vốn đang thể hiện rõ chiến lược 'hòa bình thông qua sức mạnh' của ông ấy trong thực tế," – Brian Hughes, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng, tuyên bố.
>> Xem thêm: Ngoại trưởng Mỹ đến Ả Rập Xê Út trước cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga nhằm chấm dứt Chiến Tranh Ukraine
"NGA ĐÃ THẮNG VÁN ĐẦU TIÊN"
Emma Ashford, nhà nghiên cứu cấp cao tại viện nghiên cứu Stimson Center ở Washington, nhận xét rằng chính quyền Trump có thể có lý do chính đáng khi giới hạn phạm vi đàm phán ở giai đoạn này.
“Việc Ukraine không có mặt trong phòng họp rõ ràng không phải là lý tưởng, nhưng tôi tin rằng họ sẽ tham gia vào các cuộc họp sau này,” – Ashford nói. “Nhưng chính quyền Trump có lẽ đúng khi cho rằng sự tham gia của quá nhiều đối tác châu Âu ngay từ đầu có thể khiến các cuộc đàm phán trở nên khó khăn hơn.”
Tuy nhiên, Jake Auchincloss, nghị sĩ đảng Dân chủ và đồng chủ tịch nhóm nghị sĩ ủng hộ Ukraine tại Hạ viện Mỹ, cho rằng Nga đã thắng ván đầu tiên.
“Điện Kremlin đã được bình thường hóa trong hoạt động ngoại giao song phương, trong khi Ukraine và NATO bị gạt ra ngoài lề, và họ chẳng phải nhượng bộ điều gì để đạt được điều đó,” – ông nói với Reuters.
Ba quan chức tình báo phương Tây nói với Reuters rằng họ không thấy bất kỳ bằng chứng nào cho thấy Putin đã thay đổi mục tiêu chiến tranh của mình. Họ cho rằng ông ta vẫn có ý định giữ toàn bộ lãnh thổ đã chiếm được và tham vọng lâu dài là mở rộng ảnh hưởng sâu hơn vào châu Âu.
“Putin sẽ không dừng lại ở Ukraine,” – Darius Jauniškis, giám đốc Cơ quan An ninh Quốc gia Lithuania, cảnh báo. “Liệu Nga có thực sự muốn kết thúc cuộc chiến không? Tôi không nghĩ vậy.”
Roger Wicker, thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa và chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, cũng đồng ý rằng Putin không thể tin tưởng được trong các cuộc đàm phán về Ukraine.
"Putin là một tội phạm chiến tranh," – Wicker nói với CNN.
Khi được hỏi về tuyên bố của Trump rằng ông tin rằng Putin muốn hòa bình, Wicker trả lời:
"Điều duy nhất mà chúng ta có thể tin tưởng vào người Nga là họ sẽ làm bất cứ điều gì có lợi cho họ, kể cả những động thái tạm thời."
>> Bài viết liên quan:
- Thuế quan đối ứng của Tổng thống Trump: Đòn trừng phạt thương mại hay bước đi tất yếu?
- Nếu Trump bình thường hóa hành vi xâm lược, Nga và Trung Quốc sẽ hưởng lợi
