Căng thẳng thương mại giữa Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ tiếp tục leo thang sau khi Washington quyết định áp thuế 25% lên thép và nhôm nhập khẩu. Đáp lại, Brussels tuyên bố sẽ triển khai các biện pháp trả đũa với tổng giá trị lên tới 26 tỷ euro (tương đương 28,3 tỷ USD), dự kiến có hiệu lực vào giữa tháng 4 sau khi tham vấn các quốc gia thành viên.
EU Khẳng Định Lập Trường Cứng Rắn
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh rằng quyết định này là phản ứng cần thiết nhưng vẫn trong khuôn khổ hợp lý. Bà cho biết: "Chúng tôi không mong muốn gây tổn hại thêm cho nền kinh tế toàn cầu trong bối cảnh bất ổn hiện nay, nhưng EU sẽ không ngồi yên trước những chính sách thương mại thiếu công bằng."
Thị trường tài chính có phản ứng trái chiều trước diễn biến này. Trong khi hợp đồng tương lai chứng khoán châu Âu tăng điểm nhờ kỳ vọng tích cực về đàm phán ngừng bắn tại Ukraine, đồng euro lại giảm 0,3%, chấm dứt chuỗi ba phiên tăng liên tiếp.
So với lần áp thuế năm 2018 dưới thời chính quyền Trump, lần này EU phản ứng quyết liệt hơn. Khi đó, Mỹ chỉ áp thuế lên khoảng 7 tỷ USD hàng xuất khẩu từ châu Âu, nhưng hiện nay, danh mục hàng hóa bị EU đánh thuế đã mở rộng đáng kể, bao gồm không chỉ kim loại mà còn cả hàng dệt may, nông sản và thiết bị gia dụng. Đặc biệt, các sản phẩm mang tính biểu tượng của Mỹ như rượu bourbon, xe máy Harley-Davidson và thuyền cũng sẽ chịu mức thuế cao hơn, tương tự biện pháp trả đũa trong cuộc chiến thương mại trước đây.
Xuất Khẩu Thép EU Sang Mỹ
Washington không đứng ngoài cuộc khi cũng lên kế hoạch áp thuế đối ứng, nhắm vào các mặt hàng quan trọng của EU như ô tô và một số sản phẩm liên quan đến thuế giá trị gia tăng (VAT). Chính quyền Mỹ cho rằng hệ thống thuế quan của EU tạo ra rào cản bất lợi cho hàng hóa Mỹ, khiến quyết định áp thuế trở thành điều không thể tránh khỏi.
Thép Châu Âu Đối Mặt Áp Lực Lớn
Việc Mỹ siết chặt nhập khẩu có nguy cơ tạo ra tình trạng dư cung thép tại châu Âu. Hiệp hội ngành thép châu Âu (Eurofer) cảnh báo rằng thị trường EU vốn đã phải đối mặt với nguồn cung giá rẻ từ châu Á, Bắc Phi và Trung Đông, nay lại phải hứng chịu thêm lượng thép không thể xuất sang Mỹ. Dữ liệu từ năm 2018 cho thấy cứ mỗi ba tấn thép bị Mỹ từ chối, có tới hai tấn được chuyển sang thị trường EU, và xu hướng này nhiều khả năng sẽ tái diễn.
Ngành nhôm châu Âu cũng không tránh khỏi tác động. Canada, nhà cung cấp hơn một nửa lượng nhôm nhập khẩu vào Mỹ, có thể sẽ đẩy mạnh xuất khẩu sang EU để tránh thuế quan của Mỹ, khiến thị trường châu Âu chịu thêm áp lực nguồn cung dư thừa và giá cả biến động.
Căng Thẳng Thương Mại Dài Hạn
Tranh chấp thương mại giữa EU và Mỹ liên quan đến thuế kim loại đã kéo dài từ năm 2018, khi chính quyền Trump lần đầu tiên áp thuế với lý do an ninh quốc gia. Đáp lại, EU cũng áp thuế trả đũa nhắm vào các mặt hàng có giá trị biểu tượng của Mỹ.
Hai bên từng đạt được thỏa thuận tạm thời vào năm 2021, theo đó Mỹ áp dụng hệ thống hạn ngạch thuế quan (TRQ) để giảm bớt căng thẳng. Tuy nhiên, với động thái mới từ Washington, EU dự kiến sẽ khôi phục toàn bộ thuế quan bị đình chỉ trước đây, đồng thời áp thuế lên 8 tỷ USD hàng hóa Mỹ trong giai đoạn đầu. Nếu căng thẳng leo thang, Brussels có thể mở rộng các biện pháp trừng phạt, ảnh hưởng sâu rộng đến thương mại song phương.
Hàng xuất khẩu Mỹ bị EU đánh thuế trong cuộc chiến thương mại đầu tiên của Trump
Hệ Quả Toàn Cầu
Việc Mỹ và EU gia tăng căng thẳng thương mại không chỉ tác động đến hai nền kinh tế mà còn gây ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu xung đột kéo dài, chi phí sản xuất trong các ngành công nghiệp quan trọng như ô tô, xây dựng và điện tử tiêu dùng sẽ tăng đáng kể.
Ngoài ra, các đối tác thương mại lớn của Mỹ có thể sẽ điều chỉnh chiến lược để giảm phụ thuộc vào thị trường này, đặc biệt là Trung Quốc. Quốc gia này đang đẩy mạnh sáng kiến "Vành đai và Con đường" nhằm giảm rủi ro từ chính sách thương mại thất thường của Washington.
Hiện tại, giới quan sát tiếp tục theo dõi các động thái tiếp theo từ cả hai phía, trong khi doanh nghiệp hai bên bờ Đại Tây Dương đang chuẩn bị đối phó với những biến động mới trên thị trường.
>> Bài viết liên quan:
- Các quyết sách gây chấn động của tổng thống Trump trong 50 ngày đầu nhiệm kỳ thứ 2
