Quá trình dịch chuyển khỏi đồng USD mặc dù diễn ra từ từ, dự kiến sẽ tạo nên những thay đổi sâu sắc trong hệ thống kinh tế thế giới, kéo theo đó là sự gia tăng biến động và bất ổn định trên thị trường tài chính toàn cầu.
Quá trình diễn ra “Phi đô la hóa”
Thế giới đang chứng kiến một sự dịch chuyển ngầm nhưng đầy tiềm năng trong hệ thống tài chính toàn cầu: Xu hướng dịch chuyển khỏi đồng đô la Mỹ. Xu hướng này, tuy âm ỉ từ lâu, nay đang được đẩy mạnh bởi những nỗ lực của Trung Quốc nhằm quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ, đặc biệt trong các giao dịch quốc tế.
Mặc dù quá trình này dự kiến sẽ diễn ra một cách từ từ, nhưng tác động của nó lên bức tranh kinh tế toàn cầu là không thể phủ nhận. Việc giảm sự phụ thuộc vào đồng USD có thể dẫn đến một trật tự kinh tế đa cực hơn, tuy nhiên cũng tiềm ẩn nguy cơ gây ra biến động và bất ổn định trên thị trường tài chính thế giới.
Sự trỗi dậy của đồng Nhân dân tệ, đi cùng với vị thế kinh tế ngày càng lớn mạnh của Trung Quốc, đặt ra một thách thức đáng kể đối với hiện trạng kinh tế toàn cầu.
>> Xem thêm: Góc nhìn chuyên gia của Yohay Elam: Các yếu tố trong tuần tác động đến thị trường.
Các giao dịch xuyên biên giới Trung Quốc đang dần Phi đô la hóa
Trung Quốc đang ngày càng ít phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ (USD) trong các giao dịch quốc tế, đánh dấu một sự thay đổi lớn so với trước đây. Trong quá khứ, đồng USD chiếm ưu thế trong các hoạt động thương mại và tài chính quốc tế của Trung Quốc. Tuy nhiên, những năm gần đây cho thấy sự gia tăng đáng kể trong việc sử dụng đồng nội tệ, Nhân dân tệ.
Số liệu cho thấy sự chuyển biến rõ rệt. Năm 2010, chưa đến 1% thanh toán quốc tế của Trung Quốc sử dụng Nhân dân tệ, so với 83% của USD. Tuy nhiên, đến tháng 3/2023, lần đầu tiên Nhân dân tệ vượt qua USD trong thanh toán quốc tế. Tháng 3/2024 tiếp tục chứng kiến sự gia tăng vượt bậc khi hơn một nửa (52,9%) thanh toán của Trung Quốc được thực hiện bằng Nhân dân tệ, tăng gấp đôi chỉ trong vòng 5 năm.
Có nhiều yếu tố dẫn đến sự thay đổi này. Doanh nghiệp nước ngoài đang ngày càng ưa chuộng sử dụng Nhân dân tệ để đa dạng hóa danh mục đầu tư và giảm thiểu rủi ro từ biến động của USD. Bên cạnh đó, việc các quốc gia như Brazil và Argentina chấp nhận thanh toán bằng Nhân dân tệ cũng góp phần nâng cao vị thế của đồng tiền này trên trường quốc tế.
Chính phủ Trung Quốc và Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình "phi đô la hóa". Các chính sách được ban hành nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng Nhân dân tệ trong giao dịch quốc tế, bao gồm việc thành lập các trung tâm thanh toán bù trừ Nhân dân tệ ở nước ngoài và mở rộng mạng lưới thỏa thuận hoán đổi tiền tệ song phương.
>> Xem thêm: Modern Monetary Theory - Lý thuyết tiền tệ hiện đại.
Đồng Nhân dân tệ trên con đường khẳng định vị thế toàn cầu
Sự ảnh hưởng của đồng Nhân dân tệ trong thương mại quốc tế ngày càng được củng cố, thể hiện qua các bước tiến đáng chú ý. Việc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) thêm đồng tiền này vào rổ Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) năm 2016 là một minh chứng rõ nét.
Quyết định này không chỉ ghi nhận vai trò ngày càng quan trọng của đồng Nhân dân tệ trong nền kinh tế toàn cầu mà còn mở ra cánh cửa cho việc sử dụng rộng rãi hơn trên trường quốc tế.
Tuy nhiên, hành trình quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Giai đoạn 2015-2016 chứng kiến những cơn sóng gió đầu cơ nhắm vào đồng tiền này, xuất phát từ lo ngại về suy thoái kinh tế Trung Quốc và dòng vốn tháo chạy.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) buộc phải vào cuộc để ổn định thị trường. Điều này cho thấy những thách thức to lớn trong việc quản lý một đồng tiền có tầm ảnh hưởng toàn cầu.
Cuộc khủng hoảng năm 2016 đã thúc đẩy Trung Quốc xem xét lại chiến lược "phi đô la hóa". Ban đầu, mục tiêu là loại bỏ hoàn toàn sự phụ thuộc vào đồng USD và thúc đẩy Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI). Tuy nhiên, sau đó, Trung Quốc đã chuyển sang một cách tiếp cận thận trọng hơn.
Thay vì loại bỏ hoàn toàn đồng USD, Trung Quốc tập trung phát triển các hệ thống thanh toán thương mại bằng đồng Nhân dân tệ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thực hiện giao dịch mà không cần thông qua đồng USD. Đồng thời, chính phủ cũng thắt chặt kiểm soát vốn để ngăn chặn dòng tiền chảy ra ồ ạt, đảm bảo sự ổn định tài chính. Những biện pháp này tuy hiệu quả trong việc bảo vệ nền kinh tế, nhưng cũng phần nào hạn chế tốc độ quốc tế hóa của đồng Nhân dân tệ.
Trong khi đó, việc Mỹ lợi dụng vị thế thống trị của đồng USD để áp đặt các biện pháp trừng phạt lên nhiều quốc gia đã tạo ra tâm lý lo ngại và thúc đẩy nhu cầu tìm kiếm một đồng tiền thay thế. Trong bối cảnh đó, đồng Nhân dân tệ nổi lên như một ứng cử viên sáng giá, hứa hẹn thách thức vị thế độc tôn của đồng USD trong tương lai.
>> Xem thêm: XAU/USD lấy lại mức kháng cự quan trọng $2,415, tiếp theo sẽ ra sao?
Đồng USD vẫn thống trị thị trường ngoại hối
Mặc dù Nhân dân tệ (NDT) đang trên đà phát triển, đồng USD vẫn là đồng tiền được sử dụng nhiều nhất trong các giao dịch ngoại hối. Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, USD chiếm gần 90% tổng khối lượng giao dịch trong năm 2022. Xếp sau USD là đồng euro và yên Nhật, tuy nhiên thị phần của hai đồng tiền này đã giảm trong những năm gần đây.
Trong khi đó, NDT đã ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, trở thành đồng tiền có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trên thị trường ngoại hối trong thập kỷ qua. Mặc dù thị phần hiện tại còn khiêm tốn (khoảng 7%), NDT được kỳ vọng sẽ ngày càng phổ biến, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc đang nỗ lực quốc tế hóa đồng nội tệ.
Đồng Nhân dân tệ: Tầm ảnh hưởng ngày càng lớn và những thách thức trên con đường trở thành đồng tiền quốc tế
Ý tưởng về một thế giới không còn lệ thuộc vào đồng đô la Mỹ, hay còn gọi là "phi đô la hóa", có vẻ xa vời trong hiện tại. Tuy nhiên, không thể phủ nhận sự trỗi dậy của đồng Nhân dân tệ (NDT) như một đồng tiền quan trọng trên trường quốc tế. Với vị thế ngày càng vững chắc của nền kinh tế Trung Quốc, đồng NDT được dự đoán sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong các giao dịch thương mại và tài chính toàn cầu.
Chính phủ Trung Quốc đang nỗ lực thúc đẩy việc sử dụng đồng NDT trong thanh toán xuyên biên giới. Nhiều biện pháp đã được triển khai như thành lập các ngân hàng thanh toán bằng đồng NDT tại các trung tâm tài chính toàn cầu, mở rộng mạng lưới thỏa thuận hoán đổi tiền tệ và phát triển các sản phẩm tài chính mới được định giá bằng đồng NDT.
Tuy nhiên, con đường quốc tế hóa đồng NDT vẫn còn nhiều chông gai. Việc kiểm soát vốn chặt chẽ của Trung Quốc, dù cần thiết để đảm bảo ổn định tài chính, lại vô tình cản trở sức hút của đồng NDT đối với các nhà đầu tư quốc tế. Hơn nữa, việc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) kiểm soát chặt chẽ tỷ giá hối đoái của đồng NDT cũng gây ra lo ngại về tính minh bạch và khả năng dự đoán giá trị của đồng tiền này trong dài hạn.
Dù vậy, không thể phủ nhận sức ảnh hưởng ngày càng lớn của đồng NDT trong bối cảnh tài chính toàn cầu. Xu hướng này cho thấy sự dịch chuyển quyền lực kinh tế thế giới, kéo theo những tác động sâu rộng đến hoạt động thương mại, đầu tư và thậm chí cả địa chính trị trong tương lai.
>> Có thể bạn quan tâm: Theo dõi tin tức cập nhật mới nhất hiện nay tại Golden Fund.
