Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) vừa đưa ra cảnh báo rằng các chính sách thương mại cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang làm suy giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu, đồng thời khiến lạm phát gia tăng. Nếu căng thẳng thương mại tiếp tục leo thang, tác động tiêu cực có thể còn nghiêm trọng hơn.
Theo báo cáo mới nhất của OECD, tăng trưởng toàn cầu được dự báo sẽ giảm xuống còn 3,1% trong năm nay và tiếp tục chậm lại ở mức 3,0% vào năm 2026. Việc áp đặt hàng rào thương mại ngày càng cao cùng với sự gia tăng bất ổn đã làm suy yếu cả đầu tư kinh doanh lẫn chi tiêu tiêu dùng.
Mỹ, Canada và Mexico chịu ảnh hưởng nặng nề nhất
OECD nhận định rằng những quốc gia đang chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các chính sách thương mại của Mỹ có thể đối mặt với sự suy giảm tăng trưởng nghiêm trọng. Canada dự kiến chỉ đạt một nửa mức tăng trưởng so với dự báo trước đó của OECD vào tháng 12, trong khi Mexico có nguy cơ rơi vào suy thoái.
Tại Mỹ, nền kinh tế được dự báo sẽ chỉ tăng trưởng 1,6% vào năm tới – mức thấp nhất kể từ năm 2011, ngoại trừ giai đoạn suy thoái do đại dịch COVID-19 vào năm 2020.
Đà tăng trưởng của nền kinh tế Hoa Kỳ được dự báo sẽ chậm lại đáng kể
Ngoài ra, chi phí thương mại cao hơn đang gây áp lực lên lạm phát, buộc các ngân hàng trung ương phải duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt trong thời gian dài hơn. OECD cảnh báo rằng tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Mỹ, lạm phát cơ bản có thể vẫn cao hơn mục tiêu của các nhà hoạch định chính sách cho đến năm 2026.
Dự báo lạm phát của OECD
Thiệt hại do chiến tranh thương mại leo thang
Báo cáo của OECD là một trong những đánh giá toàn diện nhất từ trước đến nay về tác động của các căng thẳng thương mại hiện tại. Trong khi nhiều nhà phân tích đã dự báo rằng chính quyền Trump sẽ tiếp tục theo đuổi các chính sách bảo hộ, mức độ quyết liệt và phạm vi rộng lớn của các biện pháp đã khiến giới đầu tư và chính phủ nhiều nước bất ngờ.
Dự báo tăng trưởng của OECD
Tuần trước, thị trường chứng khoán Mỹ đã rơi vào tình trạng điều chỉnh khi chỉ số S&P 500 giảm 10% so với mức đỉnh hồi giữa tháng Hai. Tổng thống Trump thừa nhận nền kinh tế Mỹ đang trong giai đoạn chuyển đổi do chính sách thương mại mới, nhưng bác bỏ nguy cơ suy thoái và xem nhẹ sự biến động của thị trường tài chính.
OECD đã dựa trên những biện pháp thương mại hiện có giữa Mỹ và Trung Quốc để xây dựng kịch bản dự báo. Tổ chức này cũng tính đến thuế suất 25% mà Washington áp dụng đối với thép và nhôm nhập khẩu, cũng như kế hoạch tăng 25 điểm phần trăm thuế suất đối với hàng hóa từ Canada và Mexico. Các phản ứng trả đũa từ những quốc gia này cũng được đưa vào mô hình đánh giá.
Tuy nhiên, OECD chưa đưa vào phân tích các biện pháp thuế bổ sung mà Tổng thống Trump đã đe dọa sẽ thực hiện, bao gồm thuế quan đối ứng toàn cầu. Theo tuyên bố gần đây, chính quyền Mỹ có thể thực hiện những biện pháp này từ ngày 2/4.
>> Xem thêm: Tổng thống Trump chuẩn bị điện đàm với Tổng thống Putin về cuộc xung đột Nga – Ukraine
Kịch bản tác động của việc áp thuế mới
OECD đã xây dựng một mô phỏng trong đó thuế song phương tăng thêm 10 điểm phần trăm và được duy trì vĩnh viễn. Trong kịch bản này, sản lượng toàn cầu có thể giảm 0,3% vào năm thứ ba, trong khi Mỹ có thể chịu mức sụt giảm tới 0,7%.
Mô phỏng tác động của việc áp thêm 10% thuế song phương
(Hoa Kỳ áp thuế đối với hàng nhập khẩu kèm theo phản ứng trả đũa từ các quốc gia khác)
Ngoài ra, việc giá cả leo thang do thuế quan có thể buộc các ngân hàng trung ương phải duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt trong thời gian dài hơn, làm gia tăng sự biến động trên thị trường tài chính. OECD cảnh báo rằng những rủi ro này, cùng với sự bất ổn ngày càng lớn, có thể khiến lạm phát tiếp tục ở mức cao và gây áp lực lên tiền lương.
>> Xem thêm: Fed Chưa Hành Động: Giới Đầu Tư Đứng Ngồi Không Yên Chờ Tín Hiệu Mới
Quan điểm của OECD về triển vọng kinh tế
Tổng thư ký OECD Mathias Cormann nhấn mạnh rằng rủi ro lớn nhất đối với kinh tế toàn cầu hiện nay là sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ và căng thẳng thương mại kéo dài. "Chúng tôi nhận thấy những nguy cơ đáng kể đối với tăng trưởng, đặc biệt nếu các chính sách tiếp tục đi theo hướng hiện tại," ông Cormann phát biểu trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg Television. "Nếu căng thẳng thương mại tiếp tục gia tăng, chúng tôi sẽ phải điều chỉnh lại dự báo của mình."
Tuy nhiên, OECD cũng chỉ ra rằng một số yếu tố có thể giúp cải thiện triển vọng kinh tế. Nếu các chính sách thương mại được điều chỉnh theo hướng cởi mở hơn và thuế quan được giảm bớt, tăng trưởng toàn cầu có thể phục hồi nhanh hơn dự kiến. Ngoài ra, việc gia tăng chi tiêu quốc phòng – như cam kết gần đây của châu Âu – có thể đóng vai trò hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, mặc dù điều này cũng đặt ra áp lực đối với tài chính công.
Hiện tại, nền kinh tế châu Âu chịu ít tác động trực tiếp hơn từ cuộc chiến thương mại so với Mỹ, Canada hay Mexico. Tuy nhiên, OECD vẫn hạ dự báo tăng trưởng của khu vực này do tác động từ tình trạng bất ổn kinh tế toàn cầu.
Trung Quốc cũng được dự báo sẽ thể hiện khả năng chống chịu tốt hơn trong ngắn hạn nhờ vào các chính sách kích thích trong nước. Tuy nhiên, OECD dự đoán tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ suy giảm vào năm 2026 do ảnh hưởng lâu dài từ căng thẳng thương mại.
Tổng thư ký OECD Cormann kết luận: "Cách tốt nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cải thiện mức sống là duy trì một hệ thống thương mại toàn cầu ổn định, hoạt động trơn tru theo những nguyên tắc rõ ràng.
