Trong những tuần gần đây, niềm tin rằng nền kinh tế Mỹ sẽ vượt trội hơn phần còn lại của thế giới – hay còn gọi là "chủ nghĩa đặc biệt của Mỹ" – đang bị thử thách nghiêm trọng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ các chính sách thuế quan của cựu Tổng thống Donald Trump và những lo ngại về triển vọng kinh tế toàn cầu. Điều này đã dẫn đến việc bán tháo đồng USD và cổ phiếu Mỹ, khiến cả hai tài sản này lao dốc đáng kể.
Từ đầu năm đến nay, đồng USD đã giảm 4% so với rổ gồm sáu đồng tiền chủ chốt khác, trong khi chỉ số chứng khoán S&P 500 sụt giảm gần 4%. Theo Goldman Sachs, sự sụt giảm đồng thời của cả thị trường chứng khoán và đồng USD là hiện tượng hiếm hoi trong 25 năm qua. Ngân hàng này nhận định:
"Những nghi ngờ gia tăng về tính bền vững của chủ nghĩa đặc biệt của Mỹ đã châm ngòi cho một trong những đợt điều chỉnh thị trường chứng khoán Mỹ nhanh nhất kể từ đầu những năm 1970."
Chính sách thuế quan và sự suy yếu của đồng USD
Diễn biến của đồng USD và thị trường chứng khoán Mỹ
>> Xem thêm: Thâm hụt ngân sách Anh tăng mạnh, đẩy chính phủ vào thế khó
Trước đây, thị trường chứng khoán Mỹ luôn là điểm đến hấp dẫn của nhà đầu tư do nền kinh tế Mỹ tăng trưởng nhanh hơn so với các nước khác. Từ năm 2023 đến 2024, chỉ số MSCI của chứng khoán Mỹ tăng 54%, trong khi chỉ số chứng khoán của các thị trường phát triển khác chỉ tăng 17%.
Tuy nhiên, kể từ khi tái đắc cử vào tháng 11 năm ngoái, Donald Trump đã hiện thực hóa cam kết tranh cử bằng việc áp thuế mạnh lên hàng hóa nhập khẩu từ các đối tác lớn như Mexico, Canada và Trung Quốc. Các động thái này không chỉ gây rối loạn chuỗi cung ứng mà còn làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến thương mại mới, khiến thị trường tài chính chao đảo.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) mới đây đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế và nâng dự báo lạm phát, đồng thời chỉ ra thuế quan là một trong những yếu tố chính gây ra sự điều chỉnh này. Điều này càng làm gia tăng áp lực lên đồng USD và thị trường chứng khoán.
Theo JPMorgan, niềm tin vào chủ nghĩa đặc biệt của Mỹ đang suy yếu rõ rệt. Ngân hàng này lần đầu tiên trong bốn năm qua chuyển sang quan điểm tiêu cực đối với đồng USD, cho rằng nhà đầu tư quốc tế đang tìm kiếm cơ hội tại các thị trường khác.
Nhà đầu tư rút vốn khỏi Mỹ, tìm kiếm lựa chọn thay thế
Xu hướng rời bỏ tài sản Mỹ thể hiện rõ rệt khi chỉ số chứng khoán toàn cầu (không bao gồm Mỹ) đã tăng gần 9% từ đầu năm, trong khi thị trường chứng khoán Mỹ lại giảm gần 4%.
Bob Michele, Giám đốc đầu tư tại JPMorgan Asset Management, nhận xét:
"Dường như nhà đầu tư đang tìm kiếm các lựa chọn thay thế ngoài đồng USD và đa dạng hóa danh mục sang các thị trường khác."
Hiệu suất chứng khoán Mỹ sụt giảm so với thị trường quốc tế
>> Xem thêm: OECD cảnh báo: Chính sách thương mại của Trump đe dọa tăng trưởng toàn cầu, làm gia tăng lạm phát
Các nhà quản lý tài sản lớn cũng ngày càng có cái nhìn tiêu cực hơn về cổ phiếu Mỹ trong năm nay. Scott Chan, Giám đốc đầu tư của Quỹ Hưu trí Giáo viên Bang California (CalSTRS) – quỹ có tài sản 353 tỷ USD, nhận định rằng:
"Số lượng lệnh hành pháp đáng kinh ngạc từ Trump đã gây ra một mức độ không chắc chắn to lớn trên thị trường. Những rủi ro tiềm tàng ở đây là chưa từng có và có thể thay đổi cục diện toàn cầu."
Bên cạnh đó, một số chuyên gia cũng lưu ý rằng châu Âu đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn hơn đối với dòng vốn toàn cầu. JPMorgan nhấn mạnh sự thay đổi trong chính sách tài khóa của Đức, đặc biệt là kế hoạch tăng chi tiêu cho quân sự và cơ sở hạ tầng, có thể tạo ra một động lực tăng trưởng mới cho khu vực này.
Tương lai của chủ nghĩa đặc biệt Mỹ: Vẫn chưa ngã ngũ
Mặc dù đồng USD và chứng khoán Mỹ suy yếu, nhưng một số chuyên gia cho rằng vẫn còn quá sớm để khẳng định nền kinh tế Mỹ sẽ bước vào một giai đoạn suy thoái kéo dài.
Dòng tiền vẫn đang chảy mạnh vào trái phiếu chính phủ Mỹ – dấu hiệu cho thấy đồng USD vẫn là một kênh trú ẩn an toàn. Tuy nhiên, phần lớn dòng vốn này đang tập trung vào trái phiếu ngắn hạn thay vì dài hạn, cho thấy sự thiếu chắc chắn về triển vọng kinh tế Mỹ trong tương lai.
Eric Winograd, chuyên gia kinh tế tại AllianceBernstein, cho rằng:
"Thị trường đang đặt câu hỏi về khả năng duy trì vị thế dẫn đầu của Mỹ, nhưng vẫn còn quá sớm để khẳng định điều đó đã kết thúc hoàn toàn."
Dù vậy, nhiều nhà phân tích đồng ý rằng mức độ vượt trội của nền kinh tế Mỹ có thể sẽ suy giảm phần nào, đặc biệt nếu chính sách thuế quan tiếp tục gây ra tác động tiêu cực lên thương mại và đầu tư.
Tóm lại, chính sách thương mại cứng rắn của Trump đang làm giảm niềm tin vào nền kinh tế Mỹ, kéo theo sự suy yếu của đồng USD và chứng khoán Mỹ. Nếu xu hướng này tiếp tục, các nhà đầu tư có thể ngày càng tìm kiếm những thị trường thay thế, khiến vị thế dẫn đầu của Mỹ trong nền kinh tế toàn cầu đứng trước nguy cơ lung lay.
