Cuộc chiến kết thúc sự thống trị của Nga trong việc cung cấp khí đốt cho châu Âu. Na Uy, Mỹ và Qatar thay thế nguồn cung khí đốt của Nga. Slovakia và Áo đã có các nguồn cung thay thế. Nhiệt độ và nước nóng bị cắt ở khu vực ly khai của Moldova.
Dòng chảy khí đốt từ Nga vào châu Âu đã ngừng lại
Xuất khẩu khí đốt của Nga qua các đường ống thời Liên Xô chạy qua Ukraine đã chính thức ngừng vào ngày đầu năm mới, đánh dấu sự kết thúc của nhiều thập kỷ thống trị của Moskva trong việc cung cấp năng lượng cho thị trường châu Âu. Mặc dù dòng khí đốt vẫn duy trì suốt gần ba năm chiến tranh, Gazprom, công ty khí đốt quốc doanh Nga, cho biết hoạt động này đã dừng lại vào lúc 12 giờ sau khi Ukraine từ chối gia hạn thỏa thuận vận chuyển. Tuy sự gián đoạn này đã được dự báo từ trước, nhưng nó sẽ không làm ảnh hưởng đến giá năng lượng của người tiêu dùng trong Liên minh châu Âu - trái ngược với năm 2022, khi nguồn cung giảm mạnh từ Nga đã khiến giá khí đốt tăng vọt, làm gia tăng cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt và tác động tiêu cực đến khả năng cạnh tranh của khối.
Các quốc gia EU cuối cùng tiếp nhận khí đốt Nga qua Ukraine, như Slovakia và Áo, đã chuyển sang các nguồn cung thay thế, trong khi Hungary tiếp tục nhận khí đốt Nga qua đường ống TurkStream dưới Biển Đen. Tuy nhiên, Transdniestria, khu vực ly khai của Moldova, cũng phụ thuộc vào các dòng khí đốt qua Ukraine, đã buộc phải cắt nguồn cung cấp nhiệt và nước nóng cho các hộ gia đình vào sáng thứ Tư. Công ty năng lượng địa phương Tirasteploenergo khuyến cáo cư dân nên mặc ấm, treo chăn hoặc rèm dày lên cửa sổ và cửa ban công, đồng thời sử dụng lò sưởi điện.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy viết trên Telegram, khẳng định việc ngừng vận chuyển khí đốt qua lãnh thổ Ukraine tới châu Âu là "một trong những thất bại nặng nề nhất của Moskva" và kêu gọi Mỹ gia tăng cung cấp khí đốt cho châu Âu. Ông viết: "Càng có nhiều nguồn cung từ các đối tác thực sự của châu Âu, chúng ta càng nhanh chóng khắc phục những tác động tiêu cực cuối cùng của sự phụ thuộc năng lượng vào Nga." Theo ông, "nhiệm vụ chung" của châu Âu hiện nay là hỗ trợ Moldova "trong quá trình chuyển đổi năng lượng quan trọng này".
Ủy ban châu Âu cho biết Liên minh châu Âu đã chủ động chuẩn bị cho việc gián đoạn nguồn cung khí đốt. "Hệ thống cơ sở hạ tầng khí đốt châu Âu đủ linh hoạt để tiếp nhận khí đốt không đến từ Nga," phát ngôn viên của Ủy ban cho biết. "Hệ thống này đã được tăng cường với việc nhập khẩu LNG (khí tự nhiên hóa lỏng) từ năm 2022." Nga và Liên Xô cũ đã dành nửa thế kỷ xây dựng một phần lớn thị phần khí đốt châu Âu, đạt mức đỉnh cao khoảng 35%. Tuy nhiên, kể từ khi chiến tranh ở Ukraine bùng phát, Liên minh châu Âu đã giảm mạnh sự phụ thuộc vào năng lượng Nga, thông qua việc tăng cường nhập khẩu khí đốt qua ống dẫn từ Na Uy và LNG từ Qatar và Mỹ.
>> Xem thêm:
- Tướng Nga thiệt mạng trong vụ nổ bom ở Moscow.
- Nga tiến hành tấn công tên lửa lớn vào các cơ sở năng lượng của Ukraine.
- Syria hướng tới quan hệ chiến lược với Ukraine, Kyiv tăng cường xuất khẩu lương thực.
Nguồn cung thay thế
Ukraine sẽ mất khoảng 1 tỷ USD mỗi năm từ các khoản phí vận chuyển khí đốt của Nga. Để bù đắp thiệt hại, từ thứ Tư, Ukraine sẽ tăng gấp bốn lần mức phí vận chuyển khí đốt đối với người tiêu dùng trong nước, điều này có thể khiến ngành công nghiệp của quốc gia này phải gánh thêm chi phí lên đến hơn 1,6 tỷ hryvnias (38,2 triệu USD) mỗi năm.
Gazprom sẽ mất gần 5 tỷ USD trong doanh thu từ bán khí đốt. Công ty này đã ngừng cung cấp khí đốt cho OMV của Áo (OMVV.VI) vào giữa tháng 11 do tranh chấp hợp đồng, nhưng trong vài tuần gần đây, khí đốt Nga đã được vận chuyển đến Áo qua Slovakia với tốc độ khoảng 200 gigawatt giờ (GWh) mỗi ngày. Tuy nhiên, vào ngày 1 tháng 1, chỉ khoảng 7 GWh mỗi ngày dự kiến sẽ chảy từ Slovakia sang Áo, theo thông tin từ cơ quan điều tiết năng lượng Áo E-Control.
Nhà cung cấp khí đốt chính của Slovakia, SPP, cho biết sẽ cung cấp khí đốt cho khách hàng chủ yếu qua các đường ống từ Đức và Hungary, nhưng sẽ phải đối mặt với chi phí vận chuyển bổ sung.
Các tuyến đường ống từ Nga đã cung cấp một lượng khí đốt kỷ lục 201 tỷ mét khối (bcm) cho châu Âu vào năm 2018. Tuyến đường Nord Stream qua Biển Baltic đến Đức đã bị phá hủy vào năm 2022, và tuyến ống Yamal-Europe qua Belarus cũng đã ngừng hoạt động.
Nga đã vận chuyển khoảng 15 bcm khí đốt qua Ukraine trong năm 2023, giảm mạnh so với 65 bcm khi hợp đồng năm năm cuối cùng được ký kết vào năm 2020.
>> Bài viết liên quan:
- Ukraine cáo buộc Nga tấn công vô nhân đạo vào đúng ngày Giáng Sinh.
- Nga sẵn sàng thỏa hiệp với Trump về cuộc chiến ở Ukraine.
