- Các cuộc không kích của Israel khiến 26 người thiệt mạng sau khi hai binh sĩ Israel bị giết.
- Ông Trump cho biết lệnh ngừng bắn vẫn còn hiệu lực, và có thể lãnh đạo Hamas không liên quan trực tiếp.
- Ông nói rằng các vi phạm sẽ được xử lý “mạnh tay nhưng đúng mực”.
- Người dân Gaza báo cáo có nhiều vụ nổ, tiếng súng, không kích và pháo kích từ xe tăng.
Lệnh ngừng bắn và đợt không kích mới ở Gaza
Quân đội Israel cho biết hôm Chủ nhật rằng lệnh ngừng bắn tại Gaza đã được nối lại sau khi một vụ tấn công khiến hai binh sĩ Israel thiệt mạng, kéo theo một loạt cuộc không kích mà phía Palestine nói đã khiến 26 người chết. Đây được xem là phép thử nghiêm trọng nhất đối với thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian trong tháng này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định rằng lệnh ngừng bắn do ông đứng ra làm trung gian vẫn còn hiệu lực. Ông cho biết các quan chức Mỹ tin rằng ban lãnh đạo Hamas có thể không liên quan trực tiếp đến các vi phạm và cam kết rằng các vụ việc sẽ được xử lý “mạnh tay nhưng đúng mực.” Trả lời phóng viên trên chuyên cơ Air Force One, ông Trump nói ông chưa thể xác định liệu các cuộc không kích của Israel có chính đáng hay không: “Tôi sẽ phải xem xét thêm về việc này,” ông nói.
Một nguồn tin an ninh Israel cho biết viện trợ cho Gaza sẽ được nối lại vào thứ Hai sau áp lực từ phía Mỹ. Trước đó, Israel đã tuyên bố tạm dừng cung cấp hàng hóa và viện trợ vì cho rằng Hamas đã “vi phạm trắng trợn” thỏa thuận ngừng bắn.
Theo quân đội Israel, nước này đã tấn công nhiều mục tiêu của Hamas trong dải Gaza, bao gồm chỉ huy chiến trường, tay súng, đường hầm và kho vũ khí, sau khi các tay súng bắn tên lửa chống tăng và khai hỏa vào lực lượng Israel khiến hai binh sĩ thiệt mạng. Các cuộc không kích đã làm ít nhất 26 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ và một trẻ em, theo người dân địa phương và cơ quan y tế. Một vụ không kích còn trúng vào trường học cũ đang được dùng làm nơi trú ẩn cho người dân di tản ở khu vực Nuseirat.
Ông Trump nói thêm: “Chúng ta cần xem xét chuyện gì đang diễn ra. Chúng ta muốn chắc chắn rằng tình hình với Hamas sẽ thật sự yên ổn.”
Mỹ và Hamas phản ứng trước căng thẳng
Ông Trump cho rằng một số thành viên Hamas có thể đã hành động độc lập, không theo lệnh của ban lãnh đạo tổ chức, và chính họ đã gây căng thẳng với Israel. “Họ khá hiếu chiến, có nổ súng, và chúng tôi nghĩ rằng ban lãnh đạo có thể không tham gia. Có thể đó là một nhóm nổi loạn bên trong, nhưng dù thế nào đi nữa thì vụ việc cũng sẽ được xử lý thích đáng,” ông nói.
Đặc phái viên của ông Trump, Steve Witkoff, cùng con rể Jared Kushner được cho là sẽ tới Israel vào thứ Hai, theo nguồn tin từ cả Israel và Mỹ. Trong khi đó, nhánh vũ trang của Hamas tuyên bố vẫn tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn, nói rằng họ không biết gì về các cuộc đụng độ ở Rafah và không liên lạc với các nhóm khác tại đó từ tháng Ba.
Phó Tổng thống Mỹ JD Vance khi trả lời báo chí không đề cập đến các cuộc không kích của Israel, nhưng cho biết Hamas hiện có khoảng 40 nhóm vũ trang nhỏ khác nhau, và chưa có hệ thống an ninh nào được thiết lập để đảm bảo họ đã hạ vũ khí. “Một số nhóm có thể sẽ tôn trọng lệnh ngừng bắn, nhưng như chúng ta thấy hôm nay, nhiều nhóm khác thì không,” ông nói.
Ông Vance nhấn mạnh rằng để đảm bảo Hamas thực sự giải giáp, sẽ cần đến sự can thiệp của các quốc gia Ả Rập vùng Vịnh, cử lực lượng duy trì an ninh và trật tự trực tiếp xuống khu vực.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết ông đã ra lệnh cho quân đội đáp trả mạnh mẽ trước những gì ông mô tả là hành động vi phạm lệnh ngừng bắn của Hamas. Tuy nhiên, con đường hướng đến hòa bình vẫn còn nhiều bất định.
Tranh cãi về con tin, viện trợ và triển vọng hòa bình
Trước nguy cơ lệnh ngừng bắn sụp đổ, nhiều người dân Palestine đã đổ xô mua hàng hóa ở chợ chính Nuseirat, trong khi các gia đình ở Khan Younis (miền nam Gaza) bỏ chạy khỏi nhà sau khi không kích xảy ra gần đó. Các cuộc tấn công này gợi nhớ đến phản ứng của Israel đối với các vi phạm ngừng bắn với Hezbollah ở Liban vào cuối năm 2024 — khi hai bên liên tục cáo buộc nhau, dù lệnh ngừng bắn đó sau đó phần lớn vẫn được duy trì.
Tuy nhiên, những trở ngại lớn vẫn tồn tại trên con đường hướng tới hòa bình lâu dài, nhất là khi lệnh ngừng bắn trước đó đã sụp đổ hồi tháng Ba, chỉ sau gần hai tháng yên bình tương đối.
Lệnh ngừng bắn hiện tại có hiệu lực từ ngày 10/10, chấm dứt hai năm chiến sự, nhưng Israel và Hamas đã liên tục cáo buộc nhau vi phạm trong nhiều ngày qua. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz nói rằng “đường vàng” – ranh giới nơi quân Israel rút lui theo thỏa thuận – sẽ được đánh dấu rõ ràng, và bất kỳ ai vượt qua sẽ bị bắn.
Phía Hamas cáo buộc Israel vi phạm hàng loạt điều khoản, khiến 46 người thiệt mạng và nguồn cung thiết yếu bị cắt đứt. Israel tuyên bố cửa khẩu Rafah với Ai Cập – dự kiến mở lại trong tuần này – sẽ tiếp tục đóng cửa, cho đến khi Hamas thực hiện đầy đủ cam kết trong thỏa thuận.
Israel cũng phàn nàn rằng Hamas chậm trễ trong việc trao trả thi thể các con tin đã chết. Tuần trước, Hamas đã thả 20 con tin còn sống, và sau đó bàn giao 12 thi thể trong tổng số 28 người đã chết. Nhóm này nói rằng họ không có ý định giữ lại thi thể con tin, nhưng cần thiết bị đặc biệt để tìm thi thể bị chôn vùi dưới đống đổ nát.
Cửa khẩu Rafah đã đóng gần như hoàn toàn từ tháng 5/2024. Theo thỏa thuận ngừng bắn, viện trợ nhân đạo sẽ được tăng cường vào Gaza – nơi hàng trăm nghìn người được xác định là bị đe dọa nạn đói hồi tháng 8, theo cơ quan giám sát nạn đói toàn cầu IPC. Trước khi Israel tạm ngừng viện trợ hôm Chủ nhật, lượng hàng cứu trợ qua cửa khẩu khác đã tăng đáng kể kể từ khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực. Tuy nhiên, Liên Hợp Quốc cảnh báo rằng như vậy vẫn chưa đủ. Những vấn đề then chốt như việc giải giáp Hamas, tương lai quản trị của Gaza, thành phần của lực lượng “ổn định quốc tế”, và hướng đi cho việc thành lập Nhà nước Palestine – tất cả vẫn chưa được giải quyết.
>>Xem thêm: Israel và Hamas đã đồng ý với giai đoạn đầu tiên của kế hoạch ngừng bắn tại Gaza do tổng thống Trump đề xuất
