- Ông Trump ám chỉ Mỹ có thể rút khỏi hiệp định thương mại USMCA
- Chính phủ Canada hạ thấp khả năng đạt thỏa thuận trong tương lai gần
Tổng thống Trump cam kết thương mại công bằng với Canada nhưng vẫn giữ lập trường cứng rắn
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Ba cam kết sẽ đối xử công bằng với Canada trong các cuộc đàm phán liên quan đến việc Mỹ áp thuế nặng lên hàng hóa nước này. Tuy nhiên, ông lại tỏ ra không mấy chắc chắn khi nhắc đến hiệp định thương mại khu vực có sự tham gia của cả Mexico. “Tôi nghĩ họ (Canada) sẽ rất hài lòng,” ông Trump nói tại Phòng Bầu dục trước cuộc gặp với Thủ tướng Mark Carney. “Chúng tôi sẽ đối xử công bằng với mọi người, đặc biệt là với Canada.”
Phía Canada đánh giá các cuộc thảo luận diễn ra trong không khí tích cực. Bộ trưởng phụ trách thương mại song phương Dominic LeBlanc cho biết hai bên đã đạt được một số tiến triển trong cuộc trao đổi mà ông mô tả là “tích cực, hiệu quả và có nội dung thực chất.” Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng vẫn còn quá sớm để nói về một thỏa thuận cụ thể. “Tôi cảm thấy lạc quan hơn vì hiện chúng ta đã có được động lực mà sáng nay chưa có... nhưng công việc vẫn chưa kết thúc,” LeBlanc nói với báo giới, đồng thời cho biết hai bên có thể tiếp tục gặp lại ngay trong tối cùng ngày.
Thủ tướng Mark Carney đang đối mặt với sức ép lớn trong việc giải quyết các mức thuế mà Mỹ áp lên thép, ô tô và nhiều mặt hàng khác của Canada. Chuyến thăm Nhà Trắng lần này là chuyến đi thứ hai trong vòng năm tháng của ông Carney, và được thực hiện theo lời mời của Tổng thống Trump. LeBlanc cho biết: “Các cuộc thảo luận giúp chúng tôi nhận thấy cả hai bên đều mong muốn cùng tìm ra cách, bắt đầu từ lĩnh vực thép và nhôm, để xây dựng một khuôn khổ hợp tác phù hợp với lợi ích kinh tế và an ninh của cả hai nước.” Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng chưa có bước đột phá nào đáng kể.
Trong khi đó, Tổng thống Trump vẫn giữ lập trường cứng rắn. Ông cho rằng Mỹ “là quốc gia bị thiệt thòi nhất trong thương mại quốc tế,” và khẳng định Washington sẽ tiếp tục nhắm vào một số mặt hàng xuất khẩu của Canada. Dù vậy, ông Trump vẫn khẳng định mong muốn đạt được một thỏa thuận công bằng và có lợi cho cả hai nước, song kết quả cuối cùng vẫn còn bỏ ngỏ.
Đàm phán lại USMCA hoặc các thỏa thuận riêng
Trước đây, Carney từng muốn đàm phán một thỏa thuận thương mại và an ninh riêng với Mỹ để đối phó với thuế quan. Nhưng khi các cuộc thương lượng bị đình trệ, ông chuyển sang tập trung vào đợt rà soát hiệp định thương mại tự do Mỹ–Canada–Mexico (USMCA) dự kiến diễn ra vào năm 2026.
Tổng thống Trump nói: “Chúng ta có thể đàm phán lại hiệp định, điều đó cũng tốt, hoặc có thể ký các thỏa thuận riêng biệt.” Ông nhấn mạnh rằng “những thỏa thuận riêng có thể mang lại lợi ích lớn hơn cho từng quốc gia.”
Khi được hỏi ông muốn lựa chọn cách nào, ông Trump trả lời: “Tôi không quá quan tâm. Tôi chỉ muốn đạt được thỏa thuận tốt nhất cho nước Mỹ – và cũng rất quan tâm đến lợi ích của Canada.”
Hồi tháng Ba, Carney lên nắm quyền Thủ tướng thay cho Justin Trudeau, người từng có quan hệ không mấy êm đẹp với tổng thống Trump. Kể từ đó, cả Trump và Carney đều nhiều lần nhấn mạnh mối quan hệ tích cực giữa hai bên. “Tôi đã có thiện cảm với ông ấy ngay từ đầu, và chúng tôi hợp tác rất tốt,” ông Trump nói. “Chúng tôi có những bất đồng, nhưng cũng có sự tôn trọng lẫn nhau... thực sự, chúng tôi dành nhiều thiện cảm cho nhau,” ông nói thêm.
Carney gọi ông Trump là “một tổng thống mang tính bước ngoặt”. Khi Carney đang nói về các thành tựu của Trump, ông bị tổng thống Trump ngắt lời bằng câu đùa: “Sáp nhập Canada và Mỹ,” khiến phóng viên bật cười. Ông Trump sau đó nói thêm: “Tôi chỉ đùa thôi.” Carney cũng cười và đáp lại: “Tôi không định nói đến điều đó.”
Quan hệ thương mại và hợp tác quốc phòng
Canada phụ thuộc mạnh vào Mỹ, khi 75% hàng xuất khẩu của nước này được gửi sang Mỹ. Điều đó khiến Canada dễ bị ảnh hưởng trước các biện pháp thương mại của Washington.
Ông Trump cho biết hai nước đã đồng ý hợp tác xây dựng hệ thống phòng thủ tên lửa “Golden Dome.”
Carney nói: “Có những lĩnh vực chúng ta cạnh tranh, và ở đó, hai bên cần đạt được thỏa thuận hợp lý. Nhưng có nhiều lĩnh vực mà khi hợp tác, chúng ta sẽ mạnh hơn – và đó là điều chúng tôi đang hướng tới.”
Lần gần nhất Carney đến Phòng Bầu dục là vào tháng Năm, khi ông khẳng định thẳng thắn rằng “Canada không bao giờ được đem ra mua bán”, để đáp lại việc tổng thống Trump nhiều lần đe dọa “mua hoặc sáp nhập” Canada.
Kể từ đó, Carney đã đưa ra nhiều nhượng bộ, bao gồm loại bỏ một số biện pháp trả đũa thuế và hủy bỏ thuế dịch vụ kỹ thuật số từng nhắm vào các công ty công nghệ Mỹ.
Ngành thép và ô tô canada chịu ảnh hưởng nặng
Dù phần lớn hàng hóa Canada xuất khẩu sang Mỹ được miễn thuế theo USMCA, nhưng các mức thuế vẫn gây tổn hại lớn cho ngành thép, nhôm, ô tô và nhiều doanh nghiệp nhỏ.
Doug Ford, Thủ hiến tỉnh Ontario – trung tâm công nghiệp của Canada, cho rằng Carney nên cứng rắn hơn trong đàm phán với tổng thống Trump.
Ông nói: “Chúng ta đang tự làm yếu vị thế của mình khi liên tục gỡ bỏ các biện pháp trả đũa. Tôi sẽ chọn cách khác – hãy cố đạt được thỏa thuận, và nếu không thể, thì phải phản ứng mạnh mẽ, không được lùi bước.”
Lãnh đạo phe đối lập Pierre Poilievre cũng chỉ trích cách làm của Carney, nhắc lại cam kết của ông rằng sẽ đạt được ‘một thỏa thuận thắng lợi’ trước ngày 21/7. Poilievre nhận xét rằng Carney dường như không đạt được nhiều kết quả.
Căng thẳng thương mại đang làm suy yếu quan hệ song phương. Vào tháng Ba, Ford từng đe dọa ngừng xuất khẩu điện sang bang New York và ra lệnh cho các cửa hàng rượu của Ontario tẩy chay đồ uống có cồn của Mỹ.
Người dân Canada cũng ngày càng ít du lịch sang Mỹ, nhưng ông Trump không tỏ ra lo lắng. “Tôi nghĩ người dân Canada sẽ lại yêu quý chúng ta. Thực ra, hầu hết họ vẫn vậy,” tổng thống Trump nói.
>>Xem thêm: Tổng thống Trump sẽ áp thuế 25% đối với xe tải cỡ lớn bắt đầu từ ngày 1 tháng 11.
